ΥΠΕΡΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ

Το δημογραφικό Απαρτχάιντ του 2000.

1.   2.   3.

Από σήμερα η χώρα μας ανήκει και επίσημα στον μηχανισμό Σένγκεν για την αποτροπή των τριτοκοσμικών "υπεράριθμων". Αυτοί γεννάνε πολύ, πεινάνε, σφάζονται μεταξύ τους και απειλούν τις κατακτήσεις, δηλαδή, τον πλούτο μας. Αυτά ισχυρίζονται οι επίσημοι δημογράφοι μας ενόψει του μιλένιουμ. Μ' αυτά τα μυαλά, όμως, σε τι κόσμο μάς πάνε;

Στην αυγή της νέας χιλιετίας δυο "μεγάλα προβλήματα" (μαζί με την περίφημη πλέον "παγκοσμιοποίηση") έρχονται να απασχολήσουν μελλοντολόγους, ΜΜΕ, πολιτικούς και, κατά συνέπεια, τους απλούς πολίτες του ανεπτυγμένου κόσμου που προσπαθούν να παρακολουθήσουν το βηματισμό της εποχής. Πρόκειται, μας λένε, για το "εκρηκτικό πρόβλημα" του "υπερπληθυσμού" από τη μία, και το μείζον "εθνικό θέμα" (για κάμποσα διαφορετικά "έθνη") της "υπογεννητικότητας", από την άλλη. Κατά παράδοξο (φαινομενικά) τρόπο τα δυο αυτά "προβλήματα" εξετάζονται από διαφορετικούς "ειδικούς", ανήκουν σε ξένους, περιχαρακωμένους, χώρους του δημόσιου λόγου, ενώ κι ένα παιδί ακόμα δεν θα δυσκολευόταν να αποδείξει ότι το ένα "μεγάλο" θέμα, όχι μόνο συνδέεται, αλλά, σε τελευταία ανάλυση, αναιρεί απολύτως το άλλο. Δεν μπορεί ο πλανήτης να "υποφέρει" από το βάρος της δημογραφικής έκρηξης και ταυτόχρονα το ανθρώπινο είδος να "κινδυνεύει με εξαφάνιση". Το γεγονός, επομένως, ότι τα δύο αυτά ζητήματα δεν εξετάζονται παράλληλα, όπως θα περίμενε ο οποιοσδήποτε σώφρων άνθρωπος, κρύβει μια ανορθολογική και ύποπτη παραδοχή. Ότι, δηλαδή, η αύξηση του πληθυσμού, των "άλλων", επιβαρύνει το ποσοστό στον παγκόσμιο πληθυσμό των "δικών μας". Όταν μάλιστα, εμφανιστούν τα δημογραφικά δεδομένα που δείχνουν τη "δική μας" γήρανση, την πτώση του ρυθμού γεννητικότητας ανά "δική μας" μήτρα, τότε ο "υπερπληθυσμός" των ξένων παρουσιάζεται ως εφιάλτης.

Καταρχήν οι γράφοντες και λέγοντες τις γνωστές φλυαρίες περί "υπερπληθυσμού", που κάθε τέλος σεζόν επαναλαμβάνονται από την εποχή του Μάλθους, δεν μας εξηγούν από πού βγαίνει αυτό το πρόθεμα "υπέρ". Πόσοι κατά τη γνώμη τους χωράνε στον κόσμο μας; Από ποιό σημείο και πέρα γινόμαστε υπεράριθμοι; Αν συνδυάζουν τους ανθρώπους (όλους τους ανθρώπους) με τους φυσικούς πόρους της γης, τροφή υλικά και ενέργεια (ως θα όφειλαν), τότε θα έπρεπε πριν απ' όλα να ερμηνεύσουν το "φαινόμενο" της φτώχειας και το "φαινόμενο" του πλούτου. Γιατί, δηλαδή, ένας Γάλλος π.χ. καταναλώνει 155 φορές περισσότερη ενέργεια από έναν κάτοικο του Μαλί; Γιατί ο Καναδός "αξίζει" 436 περισσότερα κιλοβάτ από έναν Αιθίοπα; Γιατί ο κάθε άνθρωπος του χώρου που καλύπτει ο ΟΟΣΑ καταβροχθίζει 6.573 λίτρα πετρέλαιο, ενώ οι υπόλοιποι -εκτός χωρών ΟΟΣΑ- κάπου 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι "αρκούνται" στα 297 λίτρα κατά κεφαλήν; Γιατί οι τρεις πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη διαθέτουν περιουσία ίση προς το συνολικό ΑΕΠ των 48 φτωχότερων χωρών; Οι ερωτήσεις αυτού του είδους δεν θα είχαν τελειωμό... 

Αλλά το παραμύθι του "υπερπληθυσμού" δεν απαντά και σε ένα άλλο πολύ απλό δεδομένο: Γιατί μας φαίνονται τόσο πολλοί οι τριτοκοσμικοί, ενώ είναι πασίγνωστο ότι στον πλούσιο κόσμο η πυκνότητα του πληθυσμού είναι κατά πολύ μεγαλύτερη απ' ό,τι στον φτωχό; Στην Ολλανδία κατοικούν 385 άνθρωποι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, στην Βρετανία 229 κ.λπ., ενώ στην Ινδία 209, στην Βραζιλία μόλις 15, αλλά ακόμα και στην δήθεν υπεράριθμη Κίνα μόνο 102 άνθρωποι ζουν ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο εθνικής επιφάνειας. Δεν χρειάζονται νομίζουμε περισσότερα λόγια για να πειστεί ο καλοπροαίρετος αναγνώστης ότι άλλοι είναι οι λόγοι που ανησυχούν τους "ειδικούς" και τους πολιτικούς μας. 

Ο φόβος του λευκού ανθρώπου

Εκείνο που φοβίζει τους δημογράφους του Πρώτου Κόσμου (γιατί μόνο αυτούς ακούμε) είναι η πολύ σοβαρή πιθανότητα της εξέγερσης των πολλών καταφρονεμένων μέσα κι έξω από τα εθνικά σύνορα. Γι' αυτό συμβαίνει και το σκοτεινό "παράδοξο" της παγκοσμιοποίησης: ότι δηλαδή η απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου και η ταχύτατη κίνηση των κερδοσκοπικών κεφαλαίων δεν συνοδεύεται και από μια ανάλογη ελευθερία μετακίνησης των ανθρώπων. Τουναντίον, για τους ανθρώπους του φτωχού κόσμου υψώνονται όλο και πιο αδιαπέραστα τείχη, έτσι ώστε να μην παραβιασθούν τα όλο και πιο πλούσια κάστρα του κόσμου των προνομιούχων λευκών. Άλλωστε, μαζί με την πολυλογία για τις προκλήσεις του μιλένιουμ και την "πληθυσμιακή έκρηξη" τίθεται σε εφαρμογή από σήμερα και ο ολοκληρωμένος ευρωπαϊκός μηχανισμός αποτροπής των "άλλων", με τη συνθήκη Σένγκεν. Πάνω σ' αυτές τις τόσο άδικες (αλλά τόσο προσεκτικά καμουφλαρισμένες) πραγματικότητες οργανώνεται η συζήτηση για τα δημογραφικά "προβλήματα". Ήδη από την εποχή της Διάσκεψης του ΟΗΕ για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη στο Κάιρο (Σεπτέμβριος 1994), είχε διαφανεί το πόσο υποκριτικό μπορεί να είναι το ενδιαφέρον των εκπροσώπων των ανεπτυγμένων χωρών για τους όρους διαβίωσης των "υπεράριθμων" της Αφρικής και της Ασίας. Αφού οι λιμοί περιορίστηκαν και οι πόλεμοι δεν αρκούν για να "ρυθμίσουν" τη δημογραφική ισορροπία (δηλαδή την ποσόστωση των λευκών στον παγκόσμιο πληθυσμό), η προτροπή προς τους "δευτεροκλασάτους" ήταν να μη γεννούν και να κάθονται ήσυχοι στον τόπο τους, περιμένοντας να φτάσει κι εκεί η "ανάπτυξη". Για τους λευκούς πληθυσμούς, όμως, η αγωνία για την "συρρίκνωσή" τους, την υπογεννητικότητά τους, ήταν πρόδηλη.

"Ως το 2045" -γράφει ένας από τους "ειδικούς", σε κείμενο που διαβάζεται αυτόν τον καιρό σε όλες τις περί μιλένιουμ εκδόσεις του ευρωπαϊκού Τύπου- "στην Αφρική θα ζει το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού (το αντίστοιχο ποσοστό το 1960 έφτανε μόλις το 9%), ενώ στην Ευρώπη την ίδια εποχή θα κατοικεί το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού (έναντι του 20% που ήταν το 1960)" (Lucas Delattre "Πόσοι θα είμαστε; Εννέα δισεκατομμύρια άνθρωποι ως το 2050", στην έκδοση της Le Monde -και, εν Ελλάδι, του "Βήματος"- με τίτλο "21 ερωτήματα για τον 21ο αιώνα"). Προφανώς, ο επιστήμονας αυτός δεν παίρνει σαφή θέση για το αν αυτή η εξέλιξη θα είναι καλή ή κακή για την Ευρώπη. Σαφείς θέσεις και πολιτικές πρωτοβουλίες, όμως, αναλαμβάνουν αυτομάτως όλοι οι υπόλοιποι, (καταναλωτές τέτοιου είδους σεναρίων). Με πρώτους τους εθνικιστές (τον κατ' εξοχήν χώρο επώασης όλων των ρατσιστικών και λοιπών βαρβάρων ιδεωδών), οι ανεπτυγμένες κοινωνίες όλο και περισσότερο βιώνουν τις πληθυσμιακές αλλαγές (αληθινές και φανταστικές) ως απειλή. Πρόσφατα στη Γερμανία, παλιότερα στη Βρετανία, τη Γαλλία αλλά και στην Ελλάδα, οι επιστήμονες προσπαθούν στην κυριολεξία να βελτιώσουν το "εθνικό" σπέρμα που ο πολιτισμός μας το έχει "αποδυναμώσει". Η υπογεννητικότητα των "Αρίων" του ευρωπαϊκού και του ευρύτερου αγγλοσαξονικού χώρου, προβάλλεται με όλους τους δυνατούς καταστροφολογικούς όρους. Ήπια εκδοχή αυτής της προπαγάνδας είναι η κουβέντα για την επικείμενη κατάρρευση των ασφαλιστικών οργανισμών (λόγω της υπερβολικής επιβάρυνσης από τους πολλούς συνταξιούχους που δεν λένε να πεθάνουν), το τέλος του προνοιακού κράτους, το τέλος του εκπαιδευτικού οικοδομήματος (ελλείψει μαθητών), το τέλος των ρωμαλέων στρατών κ.ο.κ. 

Και ο τρόμος του Ελληνορθόδοξου

Γνωστά και δήθεν αθώα παρεμφερή επιχειρήματα πλημμυρίζουν, μέσω των ΜΜΕ, τον δημόσιο χώρο, φτάνοντας στις ακόμα πιο δηλητηριώδεις (όσο και βλακώδεις) αντιλήψεις περί "εθνικής συρρίκνωσης", περί θανάτου του Έθνους, της χώρας, του λαού, της κοινωνίας κ.λπ. "Οι γείτονες γεννάνε περισσότερο κι εμείς γερνάμε", "οι μουσουλμάνοι πολλαπλασιάζονται σαν τα κουνέλια και αργά ή γρήγορα θα μας πάρουν τη Θράκη μας", είναι μερικά από τα πατριωτικά (και περίπου αυταπόδεικτα από φοβική άποψη) συνθήματα με τα οποία στρατολογεί ο "δικός μας" εθνικισμός. Όπως ακριβώς όλα τα εθνικιστικά και ρατσιστικά κόμματα όλων των χωρών αισθάνονται παρόμοιους "δημογραφικούς κινδύνους" από το γείτονα ή τον μετανάστη, τον μειονοτικό, τον πρόσφυγα, τον αλλόθρησκο "Άλλο". Για τους λεπενικούς, λ.χ, ο "υπερπληθυσμός" στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και, ακόμη περισσότερο, η αύξηση του αριθμού των μελαψών μεταναστών στη Γαλλία, είναι το πρώτο "εθνικό θέμα". Πρόσφατα, μαζί με τους υπόλοιπους ακροδεξιούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αισθάνθηκαν το "νέο κίνδυνο" να προέρχεται από την μελλοντική ένταξη της Τουρκίας (και των μουσουλμάνων κατοίκων της) στην Ένωση. Και αντιστέκονται σθεναρά (αηδιαστικά, δηλαδή) υπέρ της φυλετικής τους καθαρότητας. Ας θυμηθούμε τη "δημογραφική" πολιτική που υποσχέθηκε να εφαρμόσει στη γαλλική πόλη Βιτρόλ η εκλεκτή υποψήφια δήμαρχος της ακροδεξιάς, Κατρίν Μεγκρέ, το 1998: θα επιδοτούσε κάθε παιδί που θα γεννούσαν μόνο οι ευρωπαίοι συμπολίτες της! Μα, θα πείτε, το ίδιο δεν αποφάσισε και ο Χριστόδουλος για τις ελληνορθόδοξες οικογένειες της Θράκης; Πράγματι, οι πολιτικές συλλήψεις και οι τερατολογίες των εθνικιστών και των ρατσιστών δεν είναι ούτε νέες, ούτε πολύπλοκες. Τα ίδια και τα ίδια. Παρόμοια μ' αυτά που οδήγησαν τα Βαλκάνια στο πρόσφατο αιματοκύλισμα και τις ξενόφοβες πολιτικές δυνάμεις σε όλα τα καθώς πρέπει κοινοβούλια. 

"Σε πρόσφατη τηλεοπτική συζήτηση, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Στέλιος Παπαθεμελής έθεσε το ζωτικό για το μέλλον του έθνους μας πρόβλημα της υπογεννητικότητας. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι τα περισσότερα παιδιά που γεννιούνται σήμερα στην Ελλάδα είναι παιδιά λαθρομεταναστών και ότι σε ένα σχολείο της περιοχής Αθηνών στην πρώτη δημοτικού από τα 22 παιδιά μόνο 7 είναι ελληνόπουλα! Είπε ακόμα ότι, όπως πάμε, σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχουν Έλληνες για να υπηρετήσουν στις ένοπλες δυνάμεις". Πού τα διαβάσαμε αυτά τα "σύγχρονα προβλήματα" Μα, σε πρωτοσέλιδο άρθρο της ναζιστικής Χρυσής Αυγής (22/10/1999), υπό τον τίτλο "Ο θάνατος ενός Έθνους". Εντελώς συμπτωματικά, την ίδια ακριβώς μέρα ο ελληνορθόδοξος Παντελής Καζάκος, που δεν μπορούσε να ανεχθεί τον "υπερπληθυσμό" των μαύρων στη γη του Περικλέους, αναλάμβανε να λύσει με το δικό του τρόπο το "πρόβλημα"...

Ας ξαναγυρίσουμε όμως στην αρχική μελλοντολογική συζήτηση περί "υπερπληθυσμού", μήπως και βρούμε μια καινούρια αφετηρία. Αν η ανθρωπότητα (και η κάθε τοπική κοινωνία χωριστά) όντως ανησυχεί για τη φτώχεια των πολλών και τη δημογραφική γήρανση των χορτασμένων, δεν έχει παρά να μοιράσει δίκαια τον παγκόσμιο πλούτο. Να ζήσουμε στις πλούσιες περιοχές -στα "ρετιρέ", όπως θα 'λέγε και ο μακαρίτης Ανδρέας- μαζί με τους "υπεράριθμους" του Τρίτου Κόσμου. Να αρχίσουμε να ξηλώνουμε τα σύνορα και να φορολογούμε τα κέρδη των "επιτυχημένων" επιχειρήσεων και των ραντιέρηδων. Αντί για την αιμοσταγή συνταγή του εθνικισμού, του φαταουλισμού και του απομονωτισμού, ας δοκιμαστεί η άλλη. Εκείνη της αναδιανομής του (παγκόσμιου και "εθνικού") πλούτου και της αλληλλεγγύης. Μόνο έτσι και τα παιδιά των "άλλων", θα θεωρηθούν ευλογία - και όχι "πρόβλημα".

(Ελευθεροτυπία, 2/1/2000)