ΠΟΙΟΣ ΕΠΕΒΑΛΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΚΟΜΙΚΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΙΣΤΟ

Η ελευθερία γνώμης στην πυρά
 

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

1. / 2.   

Πίσω από την πρόσφατη δικαστική απαγόρευση ενός σατιρικού βιβλίου κρύβεται ένας πολύ γνωστός διώκτης του δημοκρατικού κινήματος. Δυστυχώς έχει την ευλογία της επίσημης Εκκλησίας.
 

Για πρώτη φορά ύστερα από 24 χρόνια ένα ελληνικό δικαστήριο αποφάσισε την κατάσχεση ενός βιβλίου και καταδίκασε σε εξάμηνη φυλάκιση τον συγγραφέα του. Η καταδίκη που μας γυρίζει σε περιόδους ελλειμματικής δημοκρατίας ή ανοιχτής δικτατορίας στηρίχτηκε δυστυχώς στη μαρτυρία ενός ανθρώπου που εκπροσωπούσε την επίσημη Εκκλησία.

Για την υπόθεση του σατιρικού κόμικς του αυστριακού δημιουργού Γκέρχαρντ Χάντερερ «Η ζωή του Χριστού» έχουμε γράψει αναλυτικά πριν από δύο χρόνια (15/3/03 και 16/11/03), όταν πρωτοεκδηλώθηκε η λογοκριτική παρέμβαση κράτους και εκκλησίας, μετά από ένα δημοσίευμα της εφημερίδας Espresso, η οποία ως γνωστόν αποτελεί τον θεματοφύλακα της ελληνοχριστιανικής μας παράδοσης.

Οπως και στην προδικασία, έτσι και στο ακροατήριο, βασικός μάρτυρας κατηγορίας εις βάρος του βιβλίου και του δημιουργού του υπήρξε ο πρωτοπρεσβύτερος Κυριακός Τσουρός, ο οποίος κατέχει τη νευραλγική θέση του γραμματέα της Επιτροπής επί των Αιρέσεων της Ιεράς Συνόδου.

Ο Κυριακός Τσουρός υπήρξε στενός συνεργάτης του ιδρυτή της Επιτροπής Αντωνίου Αλεβιζόπουλου και τον διαδέχτηκε μετά το θάνατό του σ' αυτήν, καθώς και στην πνευματική καθοδήγηση δύο παραεκκλησιαστικών οργανισμών, της ΠΕΓ (Πανελλήνια Ενωση Γονέων για την Προστασία της Οικογένειας και του Ατόμου) και του «Διορθόδοξου Συνδέσμου Πρωτοβουλιών Γονέων». Η ΠΕΓ έχει επίτιμο πρόεδρο τον Αρχιεπίσκοπο και στο πλαίσιο του αντιαιρετικού αγώνα εκδίδει το περιοδικό «Διάλογος», οργανώνει θεολογικές συναντήσεις και εκλαϊκεύει τις «ορθές» σκέψεις.

Επισκεφτήκαμε τον π. Τσουρό στα γραφεία του στην Ιερά Σύνοδο. Από την πρώτη στιγμή δικαίωσε τη φήμη του έμπειρου συνομιλητή. Φρόντισε μάλιστα να θέσει σε λειτουργία το δικό του κασετόφωνου μόλις είδε το δικό μας: «Αφού γράφετε, θα γράφω κι εγώ», μας είπε με χαμόγελο. Μας έκανε εντύπωση η προσπάθεια να αποτινάξει από την Εκκλησία το βάρος της απαγόρευσης και της κατάσχεσης του βιβλίου:

«Η πρωτοβουλία για τη δίκη με αυτό το αποτέλεσμα δεν ξεκίνησε από την Εκκλησία, αλλά με αυτεπάγγελτη δίωξη του εισαγγελέα».

-Εσείς όμως υπήρξατε ο κύριος μάρτυρας κατηγορίας.

«Δεν φταίω εγώ, αν είμαι ο μόνος. Οφειλε ο εισαγγελέας να καλέσει κι άλλους. Εμένα μου ζήτησε να καταθέσω και κατέθεσα εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου, μάλιστα, κι όχι προσωπικά. Εγώ εξέφρασα τη θέση ενός μέσου ορθοδόξου χριστιανού ο οποίος διαβάζοντας αυτό το βιβλίο θα αισθανθεί ότι προσβάλλεται και υβρίζεται το θρησκευτικό του συναίσθημα».

-Αλλά συμφωνείτε με την απόφαση της καταδίκης και την κατάσχεση του βιβλίου.

«Εγώ δεν μπορώ να κρίνω την απόφαση του δικαστηρίου».

-Ναι αλλά εσείς δώσατε τα επιχειρήματα στο δικαστήριο.

«Εγώ δεν μπορώ να πω αν έκανε καλά ή όχι το δικαστήριο, μπορούσε το δικαστήριο να ακούσει τη δική μου την κατάθεση και να μην καταδικάσει».

-Εχετε όμως κι εσείς τη γνώμη ότι το βιβλίο αυτό δεν πρέπει να κυκλοφορεί.

«Το βιβλίο αυτό κατά τη γνώμη μου είναι βλάσφημο».

Είχε φροντίσει, βέβαια, ο εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Επιφάνιος Οικονόμου να ξεκαθαρίσει τη θέση της Εκκλησίας εδώ και δύο χρόνια, μόλις εκδηλώθηκε η εισαγγελική πρωτοβουλία: «Επραξε καλώς ο εισαγγελεύς. Διότι δεν είναι δυνατόν να διακωμωδούνται τα ιερά και τα όσια και μάλιστα στο πρόσωπο του αρχηγού της Εκκλησίας μας».

Στην πυρά λοιπόν. Αλλά ποιος είπε ότι η Ιερά Εξέταση χαρακτηρίζεται για το χιούμορ της;

Μέρες δικτατορίας

Ο Κυριακός Τσουρός δεν είναι ένας τυχαίος ιερωμένος. Η εμπλοκή του σ’ αυτή την πρωτοφανή υπόθεση θύμισε σε πολλούς αγωνιστές του αντιδικτατορικού κινήματος την έντονη δράση του στην Ιταλία κατά την περίοδο της χούντας. Αγωνιστές που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους έχουν καταθέσει την πολύτιμη μαρτυρία τους στο ιστορικό βιβλίο του Νίκου Κλειτσίκα για το «Ελληνικό φοιτητικό κίνημα και τον αντιδικτατορικό αγώνα στην Ιταλία».

Μιλήσαμε με πολλούς απ’ αυτούς και μας επιβεβαίωσαν ότι ο π. Κυριακός μαζί με τον αρχιμανδρίτη Γεννάδιο Ζερβό είχαν μεταμορφώσει τον ιερό ναό Πέτρου και Παύλου της Ελληνικής Αδελφότητας στη Νάπολη σε σκληρό πυρήνα στήριξης του στρατιωτικού καθεστώτος, παρακολούθησης των αντιστασιακών φοιτητών και καθοδήγησης των εγκαθέτων της χούντας.

Ο Γιάννης Στάμος, πρώην βουλευτής Μαγνησίας, και σήμερα νομαρχιακός σύμβουλος στη Μαγνησία θυμάται ότι ο π. Τσουρός πρωτοστατούσε σ’ αυτή την «εθνικόφρονα» δράση της τοπικής εκκλησίας. Ηταν τον Νοέμβριο του 1968, όταν οι δύο κληρικοί αρνήθηκαν στους φοιτητές την τέλεση επιμνημόσυνης δέησης για τον Γεώργιο Παπανδρέου, με αποτέλεσμα να ξεσηκωθεί η δημοκρατική Ιταλία.

Ανάλογη είναι και η μαρτυρία του Κώστα Παπακυρίτση, ηγετικού στελέχους του ΠΑΚ και πρώην νομάρχη Καρδίτσας. «Είναι γνωστό ότι αυτός ο άνθρωπος έπαιξε πρωταρχικό ρόλο στο να κρατάει οργανωμένους τους Ελληνες φασίστες στη Νάπολη. Η δράση των δυο-τριών κληρικών στη Νάπολη εκείνη την περίοδο ήταν να στηρίζει τη χούντα και να παρέχει στέγη και χρήμα στους φασίστες. Φτάσαν στο σημείο να απαγορεύσουν στη μάνα μου να ανάψει κερί στην εκκλησία, επειδή γνώριζαν την αντιστασιακή μου δράση».

Ο Γιώργος Τζανακάκης, δήμαρχος Χανίων από το 1990 ως το 2002, θυμάται κι αυτός το ρόλο των δύο ιερωμένων. «Αρνούνταν ακόμα και μνημόσυνα ή γάμους σε αντιφρονούντες. Αλλά τότε ίσχυε η σιωπή των αμνών». Ο κ. Τζανακάκης ήταν γενικός γραμματέας του δημοκρατικού συλλόγου (ΣΕΣΝ) που ζήτησε να τελεστεί το μνημόσυνο για τον Γεώργιο Παπανδρέου.

Ο ίδιος ο π. Κυριακός αποκρούει κατηγορηματικά τις μαρτυρίες αυτές: «Εγώ ουδέποτε είχα τέτοιες βλέψεις ούτε τέτοιες ιδέες άλλωστε και οι καταβολές μου δεν μου το επιτρέπουνε». Επικαλείται, μάλιστα, κάποιο έγγραφο της ελληνικής πρεσβείας, το οποίο κατά τη γνώμη του τον απαλλάσσει από την κατηγορία του συνεργάτη της χούντας. Του ζητήσαμε να δούμε αυτό το έγγραφο, αλλά δεν μας έκανε τη χάρη: «Το έχω εγώ, και εάν λάβω νομικά μέτρα εναντίον εκείνων που έγραψαν το βιβλίο, τότε θα το παρουσιάσω».

Για κακή του τύχη, όμως, πέρα από τις μαρτυρίες υπάρχει και ένα σπάνιο ντοκουμέντο, το οποίο βρέθηκε στα χέρια των δημοκρατών φοιτητών κατά την κατάληψη του Προξενείου της Νάπολης το 1975. Πρόκειται για μια εννεασέλιδη δακτυλογραφημένη αναφορά προς την ΚΥΠ της χούντας, την οποία έχει συντάξει κάποιος φοιτητής και την προσυπογράφει ο π. Τσουρός: «Αναγνώσας τα ανωτέρω ιστορούμενα και προτεινόμενα υπό του γνωστού μου εναρέτου φοιτητού κ. Θ. Σ., επιμαρτυρώ την ακρίβειαν των γεγονότων και εκφράζω την θερμήν ευχήν διά μίαν επιτυχή διευθέτησιν του προβλήματος των εν τω εξωτερικώ νέων Ελλήνων Σπουδαστών». Ακολουθεί η σφραγίδα και η υπογραφή του. Ημερομηνία, 28 Μαρτίου 1970. Ο π. Κυριακός δεν αρνείται την αναφορά αυτή. Προσπαθεί, μάλιστα, να μας πει ότι είχε συμφιλιωτικό χαρακτήρα:

«Αυτή την έκθεση εγώ τη διάβασα και ήταν μία έκθεση που έλεγε ότι πρέπει να πάψουν οι διαμάχες μεταξύ των φοιτητών κι εγώ συμφωνούσα απολύτως και την προσυπέγραψα από κάτω λέγοντας ότι γνωρίζω το παιδί αυτό, το οποίο κάθε άλλο παρά πράκτορας ήταν, Θεός σχωρέστο, και ότι συμφωνώ με αυτό που έλεγε, δηλαδή ότι πρέπει να γίνει μια συμφιλίωση από την πλευρά του φοιτητικού κόσμου στην Ιταλία πράγμα για το οποίο εμείς εργαστήκαμε πολύ».

Ομως το περιεχόμενο της έκθεσης διαψεύδει τη μνήμη του π. Τσουρού:

«Αμα τη εγκαθιδρύσει της ποθουμένης λυτρωτικής Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967», γράφει ο φοιτητής και προσυπογράφει ο Τσουρός, «ο παράνομος κομμουνιστικός σύλλογος ήρχισε τας αντεθνικάς αυτού εκδηλώσεις. Την 23ην/4/67, Κυριακήν των Βαϊων, 12 περίπου εκ των κομμουνιστών φοιτητών, εκκλησιασθέντων την ημέραν εκείνην επί τούτω, απεσύρθησαν της Εκκλησίας ενδεικτικώς, εις ένδειξιν διαμαρτυρίας, κατά την στιγμήν του πολυχρονισμού του Βασιλέως.

Την 25ην/4/67, πλησίον της Εκκλησίας, συνεκεντρώθησαν, ωμίλησαν, εφώναξαν συνθήματα κατά της Επαναστάσεως και απεκάλεσαν τους Συνταγματάρχας δολοφόνους.

Την 9ην/5/67 παρεχωρήθη η Ελληνική Εστία (σ.σ. η οποία διευθυνόταν από τον ίδιο τον Τσουρό και τον δεύτερο ιερέα της Κοινότητας) εις τους εθνικόφρονας φοιτητάς, συγκεντρωθέντας διά την μελέτην της αυτοαμύνης των, καθ’ όσον ήρχισαν να παρουσιάζονται περιπτώσεις ξυλοδαρμού εθνικοφρόνων φοιτητών προς εκφοβισμόν αυτών.

Την 21ην/5/67, κατά την δοξολογίαν επί τη ονομαστική εορτή του Βασιλέως, συνεκεντρώθησαν έξωθεν της Εκκλησίας οι Ελληνες κομμουνισταί φοιτηταί, συνοδευόμενοι υπό Ιταλών και εξεφράσθησαν κατά της Επαναστάσεως και του Βασιλέως.

Την 30ήν/5/67 οι φοιτηταί του Κομμουνιστικού Συνδέσμου συνέλεξαν υπογραφές εναντίον του εφημερίου π. Κυρ. Τσουρού, ως παρεκτρεπομένου των καθηκόντων αυτού!»

Λίγο παρακάτω, η «αναφορά» μιλάει για την παραχώρηση της Ελληνικής Εστίας στην ανοιχτά φασιστική οργάνωση ΕΣΕΣΝ και ΕΣΕΣΙ, την περιβόητη «Λέγκα»:

«Εν τω μεταξύ η Ελληνική Εστία παραχωρείται εις τον λαμβάνοντα σύστασιν Εθνικόν Σύνδεσμον Ελλήνων Σπουδαστών Νεαπόλεως (ΕΣΕΣΝ), όστις ιδρύεται τον Μάιον του 1967, τον δε Ιούνιον του ιδίου έτους (10/6/67) ιδρύεται διά συνεδρίου εν Ρώμη ο Εθνικός Σύνδεσμος Ελλήνων Σπουδαστών Ιταλίας (ΕΣΕΣΙ). Ούτω αρχίζει νέον έργον υπό την πνοήν της Επαναστάσεως και τη συνεργασία όλων των υγιών παραγόντων. Αναλαμβάνει κατ’ αρχάς συντονιστική Επιτροπή αποτελουμένη εκ των Σπ. Σταθοπούλου (…). Πρόεδρος επίσης της ΕΣΕΣΙ εξελέγη ο Σπ. Σταθόπουλος. Τα Συμβούλια τούτα καθοδηγούντο και συμβουλεύοντο υπό του Συνταγματάρχου κ. Τσαντήλα. Το Ιούλιον του 1967 εκδίδεται υπό του Συνδέσμου το πρώτον μηνιαίον δελτίον, χρηματοδοτούμενον υπό της Ελληνικής Αδελφότητος».

Πρόκειται για το φυλλάδιο «Αναγέννησις» που κυκλοφορούσε με το σήμα του φασισμού και της 4ης Αυγούστου. Στη συνέχεια αναφέρεται ότι «Εν τω μεταξύ, κατόπιν αποφάσεως των Επιτρόπων της Ελληνικής Αδελφότητος παρεχωρήθη Γραφείον διά τον ΕΣΕΣΝ εις τον Α΄ όροφον της ιδιοκτήτου πολυκατοικίας της Αδελφότητος και ως έδρα του ΕΣΕΣΙ τα εντός του περιβόλου της Εκκλησίας διαμερίσματα. Τούτο εθεωρήθη απαραίτητον διά την ασφάλειαν του Συνδέσμου και την καλυτέραν λειτουργίαν της Ελληνικής Εστίας».

Είχαν μετατρέψει δηλαδή τον «οίκο του Θεού» σε «οίκο φασισμού», οι υπεύθυνοι της εκκλησίας. Οσο για τον Σπύρο Σταθόπουλο, ο οποίος αναφέρεται και σε άλλο σημείο της έκθεσης ως «αναντικατάστατος πρόεδρος του ΕΣΕΣΙ», είχε τότε στενή σχέση με το μουσολινικό MSI και σήμερα είναι δεξί χέρι του Γιώργου Καρατζαφέρη στο ΛΑΟΣ. Κανείς δεν πάει χαμένος, λοιπόν.

Ο,τι λοιπόν, και να λέει σήμερα ο συνυπογράφων την έκθεση, το χαρτί αυτό αποτελεί μια λεπτομερή παραδοχή της πραγματικής δράσης του στη Νάπολη.

Για να κατανοήσει κανείς την ιδιαιτερότητα της ελληνικής παροικίας στη Νάπολη εκείνη την περίοδο πρέπει να λάβει υπόψη του ότι η Εκκλησία ανήκε στην Ελληνική Αδελφότητα, ένα ιδιότυπο εθνικό ίδρυμα με ιστορία αιώνων, το οποίο θέλησε να αλώσει η χούντα, κάνοντας χρήση των κληρικών και των ελλήνων αξιωματικών που υπηρετούσαν στο νατοϊκό στρατηγείο της Νάπολης. Αν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός ότι στην πόλη κυριαρχούσε η ιταλική ακροδεξιά, σε μια ιστορική στιγμή που υπήρχε η στρατηγική της έντασης και η φημολογία για επικείμενο πραξικόπημα, μπορεί να αντιληφθεί το στρατηγικό ρόλο του πυρήνα της Νάπολης.

Η οριστική αποτίμηση του ρόλου των δύο ιερέων της Νάπολης βρίσκεται στο κείμενο που κατατέθηκε από το στέλεχος του ΚΚΕ Γιώργο Δαφνή και υπερψηφίστηκε το Νοέμβριο του 1974 στη Γενική Συνέλευση της Ελληνικής Αδελφότητας της Νάπολης:

«Οι ιερείς της Αδελφότητας των Αγίων Πέτρου και Παύλου των Ελλήνων της Νάπολης (…) εκμεταλλεύτηκαν την ανωμαλία που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα με το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, για να υπηρετήσουν τις αντιδραστικές δυνάμεις που επέβαλαν με τη βία τη δικτατορία στον ελληνικό λαό, για προσωπικά ιδιοτελή οφέλη σε πλήρη αντίθεση με τη χριστιανική διδασκαλία, κηρύσσοντας τη βία αντί της αγάπης.

Επέτρεψαν, στη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα, να εκθέτεται και να διατίθεται από τραπέζι στο εσωτερικό της εκκλησίας το προπαγανδιστικό υλικό του αντιδραστικού καθεστώτος και της Λέγκας.

Στο αίτημα των ελλήνων φοιτητών να απομακρυνθεί (σ.σ. το φασιστικό υλικό), οι επίτροποι αρνήθηκαν και προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν βία με τη βοήθεια των δύο ιερέων.

Στο ίδιο αίτημα προς τους ιερείς υπήρξε επίσης αρνητική απάντηση και έφθασαν σε σημείο να προσπαθήσουν να χαστουκίσουν ένα φοιτητή.

Συνεργάστηκαν με τους ιταλούς νεοφασίστες θέτοντας σε κίνδυνο τη λειτουργία της Αδελφότητας.

Σε αίτημα του Συλλόγου Ελλήνων Φοιτητών Νάπολης, όταν πέθανε ο Γεώργιος Παπανδρέου, να τελεστεί μνημόσυνο, οι δύο ιερείς αρνήθηκαν να το πράξουν.

Κατά το Πάσχα του 1968, οι έλληνες φασίστες σε συνεργασία με τους ιταλούς φασίστες απαγόρευσαν την είσοδο στην Εκκλησία των δημοκρατικών ελλήνων φοιτητών.

Τη Μεγάλη Παρασκευή του ίδιου έτους κατά την περιφορά του Επιταφίου, με την άδεια των ιερέων οι φασίστες έκρυψαν ξύλινα γκλομπς και αλυσίδες κάτω από το ιερό λείψανο, για να επιτεθούν στους δημοκρατικούς φοιτητές που θα ήθελαν να συμμετέχουν στην Αγία Περιφορά.

Οι δύο ιερείς ευνόησαν και ευλόγησαν τη δημιουργία της φασιστικής οργάνωσης των Ελλήνων, της γνωστής 'Λέγκας'.

Πήραν καθαρά εχθρική θέση εναντίον του Συλλόγου των Ελλήνων Φοιτητών της Νάπολης, φθάνοντας στο σημείο του χαφιεδισμού προς τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, παραποιώντας ξεδιάντροπα τα γεγονότα για προσωπικά οφέλη (…)

ΖΗΤΕΙΤΑΙ

Η απομάκρυνση αυτών των ιερέων από την Εκκλησία των Αγίων Πέτρου και Παύλου για το καλό και την επιβίωση της Αδελφότητας των Ελλήνων το Εθνος της Νάπολης».

Τότε που μελετούσαμε

Το αίτημα της Γενικής Συνέλευσης έγινε δεκτό. Οι δύο κληρικοί αντικαταστάθηκαν. Η δημοκρατική όμως εγρήγορση της μεταπολίτευσης δεν κράτησε πολύ. Αρκετά γρήγορα όλα αυτά ξεχάστηκαν. Οι ιερείς αποκαταστάθηκαν και μάλιστα κατέλαβαν υψηλές θέσεις στην εκκλησιαστική ιεραρχία. Ο π. Τσουρός βρίσκεται στη θέση του τελικού κριτή. Αλλά και ο άμεσος εκκλησιαστικός του συνεργάτης στη Νάπολη, ο τότε αρχιμανδρίτης Γεννάδιος Ζερβός, ο οποίος είχε ευθύνη για παρόμοια δράση υπέρ του χουντικού καθεστώτος, κατέχει σήμερα τη θέση του Αρχιεπισκόπου Ιταλίας, παρά την αντίδραση όλων όσων είχαν γνώση του ρόλου του εκείνη τη δύσκολη ιστορική περίοδο.

Δεν περιμέναμε βέβαια από έναν απλό εφημέριο μιας εκκλησίας του εξωτερικού να κάνει όσα δεν διανοήθηκαν να πράξουν ακόμα και οι σημερινοί προκαθήμενοι των μητροπόλεων, με πρώτο-πρώτο τον Αρχιεπίσκοπο. Η αυτοκριτική για τους πολιτικούς και η μετάνοια για τους κληρικούς είναι δύσκολη υπόθεση.

Με τον τρόπο του ο π. Τσουρός δικαιολογεί τη στάση του: «Εγώ είμαι 65 χρόνων. Λοιπόν σας λέω ότι τότε, το 1967, τον πρώτο χρόνο, το 80% των Ελλήνων ήταν φιλοχουντικοί. Μη ψάχνουμε τώρα να λέμε τι ήταν ο καθένας. Το 80% των Ελλήνων τότε πιστέψανε ότι η λεγόμενη Επανάσταση έσωσε την Ελλάδα. Ολοι μας. Το 80% ήμασταν. Τώρα από κει και πέρα γράφει και λέει ο καθένας ό,τι θέλει». Οταν διαπιστώνει ότι δεν μας έχει πείσει, συμπληρώνει: «Μακάρι να μου δώσετε τη δυνατότητα να μπορέσω κι εγώ να κινηθώ νομικά…».

Αυτή η τελευταία αποστροφή του συνομιλητή μας ήταν η μόνη στιγμή στη συζήτηση που εμφανίστηκε να χάνει κάπως την ψυχραιμία του και να αφήνει κάποια απειλή εναντίον όσων καταγγέλλουν τη δράση του…

Πέρασαν βέβαια τριάντα χρόνια από τη μεταπολίτευση. Δεν είναι ευχάριστο να θυμίζει κανείς τη στάση ορισμένων ανθρώπων εκείνη τη μακρινή περίοδο. Αλλά οπωσδήποτε είναι άκομψο να ανατίθεται ο τομέας του ελέγχου των φρονημάτων συγγραφέων, βιβλίων και εκδόσεων σε κάποιον που έχει αυτό το παρελθόν συνεργασίας με το δικτατορικό καθεστώς.

Το ερώτημα είναι αν η Εκκλησία έχει αποφασίσει να προχωρήσει σε παρόμοιες κινήσεις για άλλα βιβλία ή ταινίες, που κρίνει ως αντιχριστιανικά η αρμόδια Επιτροπή Αιρέσεων. Ο π. Τσουρός αρνείται κατηγορηματικά ότι υπάρχει κάποιος κατάλογος απαγορευμένων πνευματικών έργων, στο πρότυπο του Index της Ιεράς Εξέτασης. Του θυμίζουμε την περίπτωση της ταινίας του Σκορτσέζε «Τελευταίος Πειρασμός». «Δεν είναι απαγορευμένη», παρατηρεί ο συνομιλητής μας. Οσο για τα επεισόδια κατά την προβολή της, «δεν είχαν γίνει από την επίσημη Εκκλησία, αλλά από παλαιοημερολογίτες».

Διαπιστώνουμε και πάλι αυτή τη διπλή γλώσσα που παρατηρήσαμε στην αρχή της συζήτησης. Γιατί βέβαια είναι ο ίδιος ο εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου που τηλεφώνησε στο κανάλι Star τον περασμένο Ιούλιο για να ματαιωθεί η προβολή της «μη απαγορευμένης» ταινίας, στο όνομα «χριστιανών που διαμαρτύρονται». Και πού ήξερε ο π. Επιφάνιος ότι αυτοί που διαμαρτύρονταν δεν ήταν «παλαιοημερολογίτες»;
 

(Ελευθεροτυπία, 30/1/2005)