ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΟΝΔΥΛΙΑ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Το βρώμικο '58

1.   2.   

Ποιος απομυζά αυτό τον τόπο;


Εκτός από το τακτικό κονδύλι των 180.000 δρχ., ο φάκελος του υπουργείου Βορείου Ελλάδος για τις «πιστώσεις εθνικών δαπανών» του 1958 αφορά και ένα άλλο, καθόλου ευκαταφρόνητο, ποσό: 120.000 δρχ. που εκταμιεύθηκαν στο άψε σβήσε, προκειμένου να καλυφθούν τα έξοδα της «μεγάλης εσπερίδος» του βασιλιά Παύλου στο διοικητήριο της συμπρωτεύουσας -προς τιμήν, λέει, των εθνικών εορτών της 26ης και της 28ης Οκτωβρίου.

Η περίπτωση είναι χαρακτηριστική της ξέφρενης σπατάλης που συνόδευε τις παράτες των ανακτόρων -και αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον ενόψει του επικείμενου διακανονισμού της αποζημίωσης για την περίφημη «βασιλική περιουσία». Οπως διαπιστώνουμε από τα σχετικά έγγραφα, το απίστευτο κόστος της συγκεκριμένης βασιλικής «εσπερίδος», δεν καταβλήθηκε από την όποια βασιλική «χορηγία», αλλά από τον τακτικό προϋπολογισμό της χώρας.

Για το μέγεθος της σπατάλης, αποκαλυπτική είναι η σύγκριση της δαπάνης με τις αμοιβές της εποχής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, το 1958 το εργατικό ωρομίσθιο στην ελληνική κλωστοϋφαντουργία ήταν μόλις 5,12 δρχ., στη μηχανουργία 5,69 δρχ. και στα -βαρέα και ανθυγιεινά- λιγνιτωρυχεία 6,49 δρχ. (περ. «Νέα Οικονομία», τ. 136, Απρίλιος 1958).

Εξίσου αποκαλυπτική για το «ποιος κυβερνούσε αυτό τον τόπο», κατά τη διατύπωση του τότε πρωθυπουργού, είναι η ταχύτητα με την οποία εκταμιεύθηκε το αμύθητο αυτό -για μια απλή δεξίωση- ποσό. Ενώ για τη χορήγηση των τακτικών πιστώσεων, ακόμη και των μυστικών κονδυλίων που αφορούσαν «έκτακτες και απρόβλεπτες» δαπάνες, απαιτούνταν μια γραφειοκρατική διαδικασία που κρατούσε μήνες (κάποτε κι έναν ολόκληρο χρόνο), στην περίπτωση της βασιλικής εκδρομής στη Θεσσαλονίκη τα πάντα ρυθμίστηκαν σε χρόνο μηδέν:

* Στις 16 Οκτωβρίου 1958, ο υπουργός Β. Ελλάδος ενημερώνει το υπουργείο Εσωτερικών ότι «κατόπιν του κοινοποιηθέντος ημίν προγράμματος του Μεγ. Αυλαρχείου διά του οποίου προβλέπεται όπως, κατά τον εορτασμόν των εθνικών επετείων της 26ης και 28ης Οκτωβρίου ε.έ. δοθή, ως και κατά τα παρελθόντα έτη, μεγάλη εσπερίς εις το Μέγαρον του Διοικητηρίου, ην θέλουσι τιμήση διά της παρουσίας των η Α.Μ. ο Βασιλεύς, ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως και μέλη αυτής, έχομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν όπως μεριμνήσητε και εκδοθή πράξις του Υπουργικού Συμβουλίου διά της οποίας να εγκρίνηται η εγγραφή πιστώσεως εκ δραχμών 120 χιλ. προς αντιμετώπισιν των δαπανών των συναφών προς τον εορτασμόν τούτον».

**Απαξ και αποφάσισε το Μεγάλο Αυλαρχείο, η κυβέρνηση τρέχει και δεν φτάνει. Μέσα σε πέντε μέρες, το υπουργικό συμβούλιο ψηφίζει ακατέβατο το ζητούμενο ποσό. Την επομένη εκδίδεται η προβλεπόμενη κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών (Δ. Μακρής) και Οικονομικών (Κ. Παπακωνσταντίνου) και αυθημερόν στέλνεται στη Θεσ/νίκη ο αρμόδιος γενικός γραμματέας. Στις 23 Οκτωβρίου, το παραδάκι καταβάλλεται -με τηλεγραφική διαταγή- στον αρμόδιο τμηματάρχη του ΥΒΕ, Ιωάννη Καρτάλη.

Οσο για το πού πήγαν τόσα λεφτά, η ανάγνωση του σχετικού καταλόγου είναι καταθλιπτική. Ογδόντα ολόκληρες χιλιάδες (ποσό μεγαλύτερο από τις ετήσιες απολαβές έξι κλωστοϋφαντουργών) καταβλήθηκαν στο ζαχαροπλαστείο «Φλόκα» για τα καθαυτό έξοδα της δεξίωσης, ενώ ακόμη και τα πιο δευτερεύοντα έξοδα αποτυπώνουν εύγλωττα ένα κλίμα κραιπάλης και απερισκεψίας -είτε πρόκειται για τις 1.910 δρχ. που δαπανήθηκαν για «είδη καθαριότητος», είτε για τις 200 δρχ. «δι' αξίαν οκτώ πινακίδων χρησιμοποιηθέντων [sic] εις τα αυτοκίνητα των προσκεκλημένων κ.κ. υπουργών κατά τας εορτάς» και για τα δυο μεροκάματα που σπαταλήθηκαν «δι' αξίαν κρίκων χρησιμοποιηθέντων εις την ανάρτησιν παραπετασμάτων και ζωγραφικών πινάκων εις τας αιθούσας του Διοικητηρίου».

Και να σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε για την Ελλάδα του 1958 -όταν η ελληνική κοινωνία δεν είχε λύσει καλά καλά ούτε αυτό το επισιτιστικό πρόβλημά της!




ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Παύλος Πετρίδης (επιμ.) «Εξουσία και παραεξουσία στην Ελλάδα (1957-1967). Απόρρητα ντοκουμέντα» Αθήνα 2000, εκδ. «Προσκήνιο»). 
Συλλογή ντοκουμέντων της ΚΥΠ και άλλων υπηρεσιών, σχετικά με τη συγκρότηση και τις δραστηριότητες του παρακρατικού επιτελείου της προδικτατορικής περιόδου. 

Ανδρέας Λεντάκης «Παρακρατικές οργανώσεις και 21η Απριλίου» (Αθήνα 1975, εκδ. «Καστανιώτη»). Το κλασικό έργο για τη δράση του παρακράτους της ΕΡΕ. Σποραδικές αναφορές στα πάσης φύσεως «μυστικά κονδύλια» της εποχής.

Τάσος Κωστόπουλος «Η απαγορευμένη γλώσσα» (Αθήνα 2000, εκδ. «Μαύρη Λίστα»). Ενας αιώνας υπηρεσιακών σχεδιασμών εναντίον του σλαβόφωνου «εσωτερικού εχθρού» της βόρειας Ελλάδας. Εκτενής αναφορά στα μυστικά κονδύλια των «μακεδονικών προγραμμάτων» της περιόδου 1960-67 και τους αποδέκτες τους.

Θόδωρος Σκυλακάκης «Στο όνομα της Μακεδονίας» (Αθήνα 1995, εκδ. «Ελληνική Ευρωεκδοτική»). Η εκδοχή Μητσοτάκη για το χειρισμό του «Σκοπιανού» την περίοδο 1991-93. Ειδικό κεφάλαιο για τη «μαύρη σακούλα» των μυστικών κονδυλίων του υπουργείου Εξωτερικών, που τροφοδότησε την εθνικιστική υστερία της περιόδου. Περιλαμβάνεται το μεγαλύτερο μέρος της σχετικής αλληλογραφίας Μητσοτάκη-Σαμαρά, ύστερα από την αποπομπή του τελευταίου. 

Νικόλαος Γρυλλάκης «...Αποκαλύπτω» (Αθήνα 2001, εκδ. «Α.Α.Λιβάνη»). Αρκετά χαοτική αυτοβιογραφική περιγραφή της «παράλληλης διπλωματίας» του «ειδικού συμβούλου» του πρωθυπουργού Μητσοτάκη, την ίδια περίοδο. Συνοπτική αναφορά στη δαπάνη «μεγάλων ποσών» για (μη κατονομαζόμενους) «εντελώς παιδαριώδεις και βλακώδεις σκοπούς» από τα μυστικά κονδύλια του ΥΠΕΞ, της ΕΥΠ και των νομαρχιών της Β. Ελλάδας.

ΔΕΙΤΕ

«Μαγική πόλη» του Νίκου Κούνδουρου (1954). Η Ελλάδα της δεκαετίας του '50, βουτηγμένη στη φτώχεια και τις έντονες κοινωνικές αντιθέσεις, μέσα από ένα σπάνιο δείγμα εγχώριου νεορεαλισμού. Η κυβέρνηση Καραμανλή και η απόφασή της για τα «μυστικά κονδύλια» του 1958

(Ελευθεροτυπία, 10/2/2002)