ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΔΟΣΙΑ

Οι 300 του Εφιάλτη

1.  /  2.

Η μαύρη λίστα των «προδοτών» της Μακεδονίας είναι μεγαλύτερη από τον κατάλογο των Μακεδονομάχων.

Οι Εφιάλτες του Μακεδονικού

Στις 15.9.1991, οι κάτοικοι μιας χώρας στα βόρεια σύνορά μας υπερψήφισαν την ανεξαρτησία τους. Για διάφορους ιστορικοπολιτικούς λόγους διάλεξαν το όνομα Μακεδονία. Η επιλογή τους συνάντησε τη σφοδρή αντίθεση των ελλήνων γειτόνων τους, επίσης για ιστορικοπολιτικούς λόγους. Τέσσερα χρόνια αργότερα, τα δύο μέρη κατάφεραν να κάτσουν σε ένα τραπέζι του ΟΗΕ συνυπογράφοντας μια μεταβατική συμφωνία για τη διευθέτηση της διαφοράς που στο μεταξύ είχε πάρει επικίνδυνες διαστάσεις. Η συμφωνία υπογράφηκε από την παρούσα "προδοτική" κυβέρνηση, η οποία ως αντιπολίτευση είχε χαρακτηρίσει "προδότες" τους προκατόχους της και όλοι μαζί είχαν "αντιταχθεί" σε κάθε "προδότη" διεθνή μεσολαβητικό παράγοντα.
Η αρχική "εθνεγερσία" εντόπιζε σχεδόν αποκλειστικά τους "προδότες" ανάμεσα στους "ξένους ανθέλληνες" που μας "φθονούν". Αν πιστέψουμε την πλειοψηφία των πολιτικών μας ή των πάντοτε υπερβολικών ΜΜΕ, αυτό το διάστημα αποκαλύφθηκαν όλων των ειδών "προδότες": στο στειτ ντιπάρτμεντ (αυτοί μίλησαν πρώτοι για μειονότητα στη Β. Ελλάδα), στην ΕΟΚ (Μπαντεντέρ, Πινιέιρο, Βαν ντερ Μπρουκ, Ντε Μικέλις, Κολ, Γιένσεν, Ζιπέ, Ο' Νηλ, κ.λπ), στον ΟΗΕ (Βανς και Οουεν) και φυσικά στους κόλπους των καθολικών, των ουνιτών, των μουσουλμάνων κ.ο.κ. Στο εσωτερικό μέτωπο οι "προδότες" εντοπίστηκαν στην Αριστερά (Παπαρήγα, Κύρκος) και προφανώς στην "ευρωλιγούρικη διανόηση" και τους "ξενοκίνητους διεθνιστές".
Στην πορεία η "εθνοπροδοσία" άρχισε να διευρύνεται. Επειδή τελικά δεν "διαλύθηκε το ψευτοκρατίδιο", κάποιοι -και του επίσημου πολιτικού κόσμου- άρχισαν να ρίχνουν νερό στο κρασί τους ερεθίζοντας τον "προδομένο λαό". Ο Σαμαράς κατάλαβε ότι ο Μητσοτάκης με τον Παπακωνσταντίνου και τους νεοφιλελεύθερους το πήγαιναν για "ξεπούλημα", γεγονός που είχε έγκαιρα εντοπίσει το "εθνικά υπερήφανο" ΠΑΣΟΚ. Στις πρόωρες εκλογές που ακολουθούν, ο λαός καλείται να διαλέξει τους παλιούς, τους νέους ή τους επόμενους "προδότες" των "εθνικών του συμφερόντων".
Η "λύση" της επιβολής του εμπάργκο κατά των "Σκοπίων" δημιουργεί νέα κατηγορία "προδοτών". Στους διεθνιστές, τους αριστερούς, τους φιλελεύθερους, τους προστάτες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προστίθενται και οι ρεαλιστές της αγοράς, βορειοελλαδίτες εξαγωγείς. Οι διπλωματικές αναγνωρίσεις του "κρατιδίου" πέφτουν βροχή και οι ρασοφόροι με τους υπερεθνικιστές δεν φαίνεται να είναι σε θέση να συγκρατήσουν το κύμα της "προδοσίας" που φουντώνει.
Κάτω από την πίεση των αμερικανών η σοσιαλιστική Ελλάδα "μειοδοτεί". Η γνωστή και ως "υποτελής στον ξένο παράγοντα" δεξιά παράταξη καταγγέλλει τον ιμπεριαλισμό και τα ντόπια στηρίγματά του στην κεντροαριστερά. Οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί πλήρως, όπως τόσες φορές στην ιστορία τού, κατά τ' άλλα ανύπαρκτου, Μακεδονικού.

Αναζητώντας το προπατορικό αμάρτημα

Μελετώντας την πρόσφατη μακεδονική παραφιλολογία, διαπιστώνουμε ότι τόσο οι οπαδοί της αδιάλλακτης στάσης όσο και οι υπέρμαχοι μιας συμβιβαστικής πολιτικής συμφωνούν ουσιαστικά στον εντοπισμό του πρωταρχικού "προδότη" της υπόθεσης. Για όλα φταίει, μας λένε, η ύποπτη εθνική μας αδράνεια κατά τις κρίσιμες δεκαετίες του '40 και του '50, όταν ο Τίτο "κατασκεύαζε" το γειτονικό μας "ψευτοέθνος". Το επιχείρημα αποδεικνύεται βολικό για όλους. Να μην επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, αφήνοντας να χαθεί άλλη μια ευκαιρία προάσπισης των εθνικών μας δικαίων, κραυγάζουν οι ιέρακες. Πενήντα χρόνια το είχαμε καταπιεί, ας σώσουμε ό,τι μπορούμε, αντιτείνουν οι περιστερές. Παρά τις προτροπές των συλλαλητηρίων προς τους απανταχού της γης "ανθέλληνες" να "μάθουν Ιστορία", η εγχώρια χρήση της εν λόγω επιστήμης δύσκολα ξεφεύγει από την παράδοση που τη θέλει θεραπαινίδα των αντιπαραθέσεων του καφενείου.
Πράγματι, κανείς δεν αναρωτήθηκε δημόσια τι ήταν αυτό που θα μπορούσαν να πράξουν οι "μειοδότες" των περασμένων δεκαετιών για να αποτρέψουν το "σφετερισμό της εθνικής μας κληρονομιάς". Ξεχνάμε λ.χ. ότι, στις αρχές τουλάχιστον της επίμαχης περιόδου, το επίσημο ελληνικό κράτος, βουτηγμένο σ' έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, είχε όχι μόνο άλλες άμεσες προτεραιότητες, αλλά και εντελώς διαφορετικής τάξης προβλήματα με το Μακεδονικό. Μια λεπτομέρεια από τον επίσημο προπαγανδιστικό λόγο της εποχής είναι αρκετά διαφωτιστική: προσπαθώντας να πείσει τους δυτικούς συμμάχους και την παγκόσμια κοινή γνώμη για τον "ξενοκίνητο" χαρακτήρα της "κομμουνιστικής ανταρσίας", το υφυπουργείο Τύπου και Πληροφοριών εξέδωσε το 1947 σχετική "Λευκή Βίβλο" με τον τίτλο "Η εναντίον της Ελλάδος κομμουνιστική επιβουλή". Στις εθνολογικές στατιστικές που παρατίθενται προκειμένου να αποδειχθεί ο περιθωριακός χαρακτήρα των μειονοτικών προβλημάτων της χώρας φιγουράρει (σ. 89) η επάρατη μακεδονική γλώσσα (χωρίς εισαγωγικά). Οταν το κράτος αντιμετώπιζε ένοπλο αυτονομιστικό κίνημα και εδαφικές διεκδικήσεις, ποιος θα καθόταν να ασχοληθεί με ονοματολογικές λεπτομέρειες;
Μια ακόμη παράμετρος της εποχής λησμονείται, όταν καταλογίζονται ευθύνες "εθνικής αδράνειας" στους ταλαίπωρους πολιτικούς και διανοητές της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου. Υποθέτουμε ότι το στελεχικό δυναμικό των κρατικών υπηρεσιών της εποχής, το επιφορτισμένο με την αντιμετώπιση του Μακεδονικού, θα αντιμετώπιζε προβλήματα όσον αφορά τη συνέχεια και τη συνέπεια της εθνικής γραμμής, δεδομένου ότι μέχρι πριν από λίγα χρόνια αυτή η τελευταία συνίστατο στην υπεράσπιση της "εθνικής ιδιαιτερότητας" των "Μακεδονοσλάβων" και της γλωσσολογικής ιδιαιτερότητας της "μακεδονικής" γλώσσας απέναντι στους (από εθνική άποψη πιο επίφοβους) Βούλγαρους και Σέρβους. Πώς να καταγγείλει ο ταλαίπωρος έλληνας διπλωμάτης το "κατασκεύασμα του Τίτο", όταν το βασικό μεσοπολεμικό εγχειρίδιο περί του ζητήματος υποστήριζε ορθά-κοφτά ότι "όλοι όσοι γνωρίζουν τη Μακεδονία και τους κατοίκους της μπορούν να βεβαιώσουν πως ακόμα και μεταξύ των Σλαβομακεδόνων που είχαν προσχωρήσει στη βουλγαρική Εξαρχία, ελάχιστοι ήταν εκείνοι που αυτοαποκαλούνταν Βούλγαροι" κι ότι "η πλειοψηφία τους ικανοποιούνταν με το να ονομάζονται απλά Μακεδόνες"; (V.Colocotronis "La Macedoine et l' hellenisme", σ.495). Κι αν οι συνομιλητές του θυμούνταν ότι το 1928 ο υπ. Εξωτερικών της κυβέρνησης Βενιζέλου, μακεδονομάχος Περικλής Αργυρόπουλος, διαβεβαίωνε την Κοινωνία των Εθνών ότι "υπάρχει πράγματι μια μακεδονική διάλεκτος" κι ότι, ως εκ τούτου, "η μακεδονική θεωρία αποδεικνύεται ότι δεν είναι εντελώς αβάσιμος"; ("Ιστορικαί και διπλωματικαί μελέται", σ.83).

Στις ρίζες της συρρίκνωσης

Μια στοιχειώδης εξάλλου αναδρομή στην εξέλιξη του Μακεδονικού από τα μέσα του περασμένου αιώνα αποδεικνύει την ύπαρξη μιας σταθερής διάστασης ανάμεσα στις ρεαλιστικές στοχεύσεις των εκάστοτε διπλωματικών επιτελείων και στη συναισθηματικά φορτισμένη μεγαλοϊδεάτικη μαζική ιδεολογία που επένδυε αυτές τις στρατηγικές. Η διάσταση αυτή συνεπαγόταν τη μόνιμη ανακάλυψη "προδοτών" και "μειοδοτών" στην κορυφή του κράτους. Ας περιοριστούμε σε ένα πρώιμο χαρακτηριστικό δείγμα αυτής της μόνιμης αντίθεσης ανάμεσα στο πραγματικό και το επιθυμητό (Αν. Βυζάντιος, 1878):
"Ιδού πού καταντήσαμεν από του 1821 μέχρι σήμερον! Πάσα δεκαετία παρελθούσα περιέκοψε και τας ελπίδας και το γόητρόν μας. Πού ήσαν τα όρια της ιδανικής Ελλάδος προ πεντήκοντα ετών; Πού είναι σήμερον; (...) Τα όρια της ιδανικής Ελλάδος πλησιάζουσι βαθμηδόν προς τα όρια της πραγματικής. Απωλέσαμεν μικρόν κατά μικρόν Σέρβους, Ρωμούνους και Βουλγάρους. Και ήδη φεύ! κινδυνεύομεν να απολέσωμεν και τους Αλβανούς, τουτέστι τους θυρωρούς του οίκου μας!" (παρατίθεται από την Ε.Σκοπετέα, "Το πρότυπο βασίλειο και η Μεγάλη Ιδέα", σ.335)
Αν η παραπάνω επιχειρηματολογία μοιάζει σήμερα γκροτέσκα, πώς να φαίνονται άραγε στους Ελληνες του ερχόμενου αιώνα τα μακεδονικά συλλαλητήρια του 1992;

(Ελευθεροτυπία, 8/10/1995)