Πώς μπορείτε να κατεδαφίσετε το διατηρητέο διώροφό σας για να αποκτήσετε μια πολυκατοικία
 

Μια πολυκατοικία φυτρώνει στα Βοτσαλάκια

 

«Την πρώτη γαλάζια σημαία απέκτησε ο Πειραιάς στην πλαζ Βοτσαλάκια»
                  (Αυριανή, 6/7/05)

Παλιά, όποτε κάποιος κατέβαινε στο Τουρκολίμανο, έβλεπε πάνω από τα χαμηλά παλιά σπίτια το «γιαπί της χούντας». Ηταν ένας σκελετός από μπετόν που ξεχώριζε με το ύψος του στον περιφερειακό δρόμο της Καστέλας. Παραβιάζοντας οφθαλμοφανώς τους όρους δόμησης της περιοχής είχε υψωθεί μια πολυκατοικία εκεί που δεν επιτρεπόταν παρά ένας όροφος. Η οικοδομή σταμάτησε και έμεινε μόνο ο σκελετός για να θυμίζει επί δεκαετίες στους κατοίκους ένα από τα οικιστικά σκάνδαλα της δικτατορίας, καθώς και το ότι κανένα αυθαίρετο δεν γκρεμίζεται στη χώρα μας, όσα πρωτόκολλα κατεδάφισης κι αν εκδοθούν. Πριν από λίγα χρόνια δόθηκε η άδεια να ολοκληρωθεί η οικοδομή και φιλοξενεί σήμερα τα γραφεία κάποιας εταιρείας. Ολοι παραδέχτηκαν ότι, αφού ο σκελετός δεν κατεδαφίστηκε, τουλάχιστον αισθητικά είναι καλύτερα ένα οποιοδήποτε κτίριο αντί για το γκρίζο κουφάρι του μπετόν. Η περιοχή, όμως, αυτή, που ξαφνικά αναπτύχθηκε σε οικιστικό και εμπορικό φιλέτο, εξακολουθεί να αποτελεί πόλο έλξης για κάθε είδους αυθαιρεσία, με πρόθυμους συνεργάτες στις υπηρεσίες που εποπτεύουν τη «χωροταξία και το περιβάλλον».

Μια άλλη πολυκατοικία έχει φυτρώσει πολύ κοντά στην παλιά. Αυτή τη φορά πρόκειται για μετεξέλιξη διωρόφου κτίσματος.

Μια «νεοκλασική» πολυκατοικία

Στην οδό Αλεξάνδρου Παπαναστασίου (μέχρι πρότινος Βασιλέως Παύλου) αρ. 12, επάνω από την ακτή Βοτσαλάκια, υπήρχε μια διώροφη έπαυλη εκλεκτικιστικού ρυθμού του τέλους του 19ου αιώνα. Τον Φεβρουάριο του 1981 υπέστη ζημιές από το σεισμό όπως και τα περισσότερα κτίρια της Καστέλας. Ομως οι ιδιοκτήτες της έπαυλης προτίμησαν να την κατεδαφίσουν αντί να την επισκευάσουν. Το ΥΧΟΠ, επί υπουργίας Αντώνη Τρίτση, είχε την άποψη ότι τα νεοκλασικά έπρεπε να διατηρηθούν. Κήρυξε το τμήμα της περιοχής "παραδοσιακό" και τα σωζόμενα εκεί ελάχιστα νεοκλασικά κτίρια "διατηρητέα" (ΦΕΚ Δ΄ 410, 27.7.1982). Παρ' όλα αυτά οι ιδιοκτήτες το κατεδάφισαν αμέσως μετά την κήρυξή του, γιατί κάποιες υπηρεσίες "γνωμοδοτούσαν" περί της επικινδυνότητάς του. Επί της ουσίας η κατεδάφιση δεν καλυπτόταν από το νόμο.

Στη συνέχεια επιχείρησαν να κτίσουν νέο κτίριο. Τότε συνειδητοποίησαν ότι ολόκληρη η Καστέλα προστατεύεται ως προς τα ύψη των κτιρίων με τρία Βασιλικά Διατάγματα και δύο αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας από το 1970 (ΒΔ 1.8.1970, ΦΕΚ Δ΄200, ΒΔ 23.6.1973, ΦΕΚ Δ΄188, ΒΔ 30.12.1973, ΦΕΚ Δ΄6 1974 και ΣτΕ 2845/72, ΣτΕ 2846/73). Δεν είχαν δυνατότητα να κτίσουν ό,τι ήθελαν, αλλά ένα κτίριο που δεν θα υπέρβαινε σε ύψος τα 7,50 μέτρα και το οποίο θα ήταν μικρότερο από το νεοκλασικό που κατεδάφισαν. Με αυτούς τους όρους έχουν κτιστεί εκατοντάδες οικοδομές σε όλη την Καστέλα.

Το 1988 το ΥΠΕΧΩΔΕ εξέδωσε ένα Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ Δ΄317, 28.4.1988) το οποίο επέβαλε στους ιδιοκτήτες που κατεδάφισαν τα διατηρητέα μνημεία βαριές τιμωρίες, πρόστιμα και, μεταξύ άλλων, την πλήρη ανακατασκευή του κτιρίου που κατέστρεψαν. Το ΠΔ δεν κάλυπτε την περίπτωση αυτή, καθώς το κτίριο είχε κατεδαφιστεί πέντε χρόνια νωρίτερα και δεν μπορούσαν να ζητηθούν ευθύνες αναδρομικά. Το ορθό εκείνο ΠΔ στην πραγματικότητα έμεινε ανενεργό και πουθενά δεν μας είναι γνωστή η εφαρμογή του, παρότι πολλά διατηρητέα κτίρια χάθηκαν από τότε. Οι ιδιοκτήτες του οικοπέδου στα Βοτσαλάκια ανακάλυψαν το Διάταγμα εκείνο το 1997, δεκατέσσερα χρόνια μετά την καταστροφή του νεοκλασικού και ζήτησαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ να τους τιμωρήσει αναδρομικά!

Οντως το ΥΠΕΧΩΔΕ τους έκανε τη χάρη και άλλαξε τους όρους δόμησης της περιοχής επιβάλλοντας την ανακατασκευή του διατηρητέου κτιρίου (ΦΕΚ Δ΄252, 28.3.1997). Εκεί έβαζε μερικούς όρους ενοχλητικούς για τους ιδιοκτήτες, όπως η απαγόρευση επεκτάσεων, η προστασία των πρανών επάνω από τη ακτή κ.ά.

Το 2000 ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κώστας Λαλιώτης, εξέδωσε μια δεύτερη χαριστική Υπουργική Απόφαση (ΥΑ 227/2000, ΦΕΚ Δ΄660/2000) με την οποία τους έδωσε ύψος 11,70 μέτρα από τη οδό Β. Παύλου (αντί για 7,50 μέτρα), δύο επιπλέον ορόφους με θέα στη θάλασσα, ονομάζοντάς τους υπόγεια, γκαράζ, σκάλες καθόδου στη ακτή και άλλα πολλά. Το νέο κτίριο απέκτησε έτσι ύψος 17,70 μέτρα προς τα Βοτσαλάκια (περίπου όσο μία εξαώροφη πολυκατοικία) και πολλά επιπλέον τετραγωνικά μέτρα, αξίας εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Οι ιδιοκτήτες εξέδωσαν με βάση την Υπουργική Απόφαση νέα οικοδομική άδεια (υπ. αρ. 4180/01 της Διεύθυνσης Πολεοδομίας Δήμου Πειραιά) και άρχισαν να κτίζουν τη "διατηρητέα" πολυκατοικία τους, 22 (!) χρόνια μετά τη κατεδάφιση του πραγματικού διατηρητέου. Κατά την ανέγερση της οικοδομής μάλιστα, δεν αρκέστηκαν ούτε στα δώρα που τους είχε προσφέρει το ΥΠΕΧΩΔΕ, αλλά συνέχισαν να επεκτείνουν το κτίριο κατά βούληση πέραν των σχεδίων που είχαν εγκριθεί. Οταν, μετά από πολλές καταγγελίες των περιοίκων η Πολεοδομία Πειραιά διέκοψε τις εργασίες, τότε μόνο έσπευσαν να υποβάλουν νέα σχέδια και να ζητήσουν επέκταση της αδειοδότησης. Η Πολεοδομία, ως φαίνεται, ενέκρινε τις επεκτάσεις, αφού πρόσφατα οι εργασίες ξανάρχισαν, χωρίς όμως να έχουν θεραπευτεί πλήρως οι λόγοι που προκάλεσαν την παρέμβασή της.

Υ.Γ. Ευχαριστούμε τον αρχιτέκτονα Νίκο Μπελαβίλα για τη βοήθεια στο ρεπορτάζ.
 

«Να ακυρωθούν οι χαριστικές ρυθμίσεις»

Το "Λιμάνι της Αγωνίας" συμμερίζεται τις αγωνίες των κατοίκων της Καστέλας οι οποίοι βλέπουν έναν ιδιώτη να κλείνει τον ορίζοντα της θάλασσας με απαράδεκτο και αυθαίρετο για την περιοχή ύψος οικοδομής. Τον βλέπουν επίσης να επεκτείνει την επικράτειά του προς το πρανές, και μάλιστα με έξοδο προς τη δημοτική οδό της πλαζ Βοτσαλάκια, γκρεμίζοντας και μη αποκαθιστώντας -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- το λιθόκτιστο τοίχο που οριοθετεί το δημοτικό - δημόσιο χώρο, αν και υποχρεούται προς τούτο με βάση την υπ' αριθμ. 846/8.12.2004 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιά.

Θεωρούμε απαράδεκτες τις επάλληλες χαριστικές διατάξεις του ΥΠΕΧΩΔΕ υπέρ του συγκεκριμένου ιδιώτη, οι οποίες μόλις τώρα αποκαλύφτηκαν. Η προστασία του τοπίου της Καστέλας είναι υπόθεση όλων μας. Δεν έχουμε κανένα λόγο να εμποδίσουμε κανέναν να οικοδομήσει στην ιδιοκτησία του. Αρκεί να το κάνει με σεβασμό στην πολεοδομική νομοθεσία και στο προστατευόμενο τοπίο. Ο ιδιοκτήτης δικαιούται να κτίσει, όπως όλοι οι κάτοικοι της περιοχής, μία διώροφη οικοδομή ύψους 7,50 μέτρων και τίποτε άλλο. Αυτό που συμβαίνει συνιστά τυπικό παράδειγμα ακραίας χαριστικής νομιμοποίησης αυθαιρέτου.

Το "Λιμάνι της Αγωνίας" θα προσπαθήσει να σταματήσει (μαζί με τους κατοίκους και μαζί με όσες άλλες αυτοδιοικητικές παρατάξεις έχουν την ίδια άποψη), την ανέγερση της πολυκατοικίας στα Βοτσαλάκια και να ακυρώσει την οικοδομική άδεια και τις σκανδαλώδεις ρυθμίσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Το ίδιο πιστεύουμε ότι οφείλουν και τους καλούμε να πράξουν ο Δήμαρχος και η δημοτική πλειοψηφία. Γιατί το εγωιστικό ιδιωτικό όφελος, δε μπορεί να τίθεται υπεράνω της συνολικής για την πόλη ωφέλειας. Ο Δήμαρχος έχει υποχρέωση να εκπροσωπήσει και να υπερασπιστεί τη συνολική αρμονία της πόλης και να κατοχυρώσει ίσα δικαιώματα -χωρίς ειδικά προνόμια- για όλους τους δημότες. Ακόμα και αν χρειαστεί να αντιπαρατεθεί στις επιλογές της κεντρικής εξουσίας.

Θοδωρής Δρίτσας
Δημοτικός Σύμβουλος Πειραιά
με το συνδυασμό «Λιμάνι της Αγωνίας»

(Ελευθεροτυπία, 9/7/2005)