«Μη μισείτε τα media - Γίνετε εσείς οι ίδιοι τα media»



Επόμενος σταθμός: αντιπληροφόρηση

 

"Αιματηρή εισβολή 200 αστυνομικών στο κέντρο Τύπου του Φόρουμ της Γένοβας"
                (Καταγγελία της ΕΣΗΕΑ, 23/7/2001)



ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΙΣΧΥΡΕΣ ΔΟΣΕΙΣ φανταχτερού τηλεοπτικού υλικού από τις τριήμερες βάρβαρες επιθέσεις των καραμπινιέρων εναντίον του «λαού του Σιάτλ» στη Γένοβα, εκατομμύρια άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο άρχισαν να αναρωτιούνται για πολλά πράγματα. Αυτή η θετική διεργασία εξελίσσεται φυσικά ανάλογα με το επίπεδο της πληροφόρησης που τους προσφέρεται, κυρίως, από τα ΜΜΕ, από τις συναναστροφές τους, από προηγούμενες εμπειρίες και γνώσεις που ενδεχομένως κατέχουν, από τον κοινωνικό τους ρόλο (ο οποίος καθορίζει τη συνείδησή τους), τις ιδεοληψίες, τα στερεότυπά τους κ.λπ. Γνωστά πράγματα.

Οσο περισσότερες ειλικρινείς μαρτυρίες για ένα θέμα φτάνουν -έστω και χωρίς ιεράρχηση- στα μυαλά των ανθρώπων τόσο περισσότερο έδαφος δημιουργείται για να αναπτυχθούν σκέψεις και να ακολουθήσουν επιλογές, μεγάλες ή μικρές. Η εμπειρία της Γένοβας έδειξε ότι η λεγόμενη κοινή γνώμη μπορεί να στρέψει το ενδιαφέρον της σε κινήματα που ως χθες αγνοούσε ή υποτιμούσε, μόνο και μόνο γιατί άκουσε πολλά γι' αυτά και από πολλές διαφορετικές πηγές. Είδε και άκουσε καινούργια πράγματα, ώστε να είναι σε θέση -σε κάποιο βαθμό- να ελέγξει την αξιοπιστία και τα κίνητρα του κάθε Μέσου που παρακολουθεί.

Το παράδειγμα του προβεβλημένου δημοσιογράφου Γιάννη Πρετεντέρη είναι χαρακτηριστικό: Στο «Βήμα» της περασμένης Παρασκευής (20/7) μας πληροφορούσε ότι οι 150 Ελληνες διαδηλωτές «επαναπροωθήθηκαν» από το λιμάνι της Ανκόνας ...διότι τα ταξιδιωτικά έγγραφα ορισμένων απ' αυτούς ήταν ελλιπή. Αν ήταν «κάποιοι άγνωστοι λαθρομετανάστες», πιθανόν το ρεπορτάζ του κ. Πρετεντέρη να είχε γίνει πιστευτό, όμως στην περίπτωσή μας η αστοχία του αποκαλύφθηκε ακαριαία: Ούτε ένας άνθρωπος στη χώρα (απ' όσους άκουγαν, έβλεπαν ή διάβαζαν τις ειδήσεις των ημερών) δεν θα μπορούσε να μοιραστεί την άποψη του κ. Πρετεντέρη. Πολύ φοβούμαστε ότι και οι ανταποκρίσεις του (γραπτές ή τηλεοπτικές) που ακολούθησαν τις επόμενες μέρες δεν θα πήραν καλό βαθμό ούτε καν από την AGB, γεγονός που ελάχιστοι θα μπορούσαν να το αποδώσουν σε προκατάληψη.

Πάμε για άλλα ΜΜΕ

Αλλά ένα από τα μεγάλα θέματα που άνοιξαν αυτές τις μέρες, το οποίο, λογικά, πήρε τεράστιες διαστάσεις μετά την αιματηρή εισβολή της αστυνομίας στο Κέντρο Τύπου του Κοινωνικού Φόρουμ της Γένοβας, είναι αυτή καθαυτή η έννοια της ενημέρωσης. Εκεί αρχίζει να φαίνεται ότι θα δοθούν οι επόμενες μεγάλες μάχες, ώστε να δούμε αν όντως «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός». Αποδείχθηκε ότι η ανάπτυξη του νέου διεθνούς κινήματος αμφισβήτησης προέκυψε από μια επίπονη και μακρά πορεία οργάνωσης από τα κάτω. Κλειδί στη διαδικασία ήταν η δημιουργία δικτύων και κέντρων άμεσης και ελεύθερης πληροφόρησης, αλλά και κοινωνικής χρησιμότητας -όπως τα κέντρα υποστήριξης μεταναστών, ανέργων κ.λπ. 

Δεν ήταν μόνο η ζωντανή και αμφίδρομη κυκλοφορία πολιτικών κειμένων και κάθε είδους αναλύσεων (υψηλής ποιότητας) που μέσω του Ιντερνετ διακινούσαν οι πολλές εκατοντάδες των διαφορετικών οργανώσεων και μεμονωμένα άτομα από κάθε μεριά της Γης, ήταν κάτι περισσότερο: Το κίνημα ανέπτυξε τα δικά του ειδησεογραφικά πρακτορεία, ζητώντας από τις πολλές χιλιάδες των ανθρώπων του να γίνουν οι ίδιοι παραγωγοί, ρεπόρτερ, αρχισυντάκτες, γραφίστες, φωτογράφοι κ.ο.κ. των ειδήσεων που τους ενδιαφέρουν.

Χωρίς γραφειοκρατικές παραμορφώσεις και σε εθελοντική βάση, μήνα με το μήνα, από τις παραμονές του Σιάτλ, το Νοέμβριο του 1999, και με βάση τη μιντιακή στρατηγική των Ζαπατίστας, γεννήθηκε και αναπτύχθηκε το Indymedia.org (Ανεξάρτητο Κέντρο Τύπου). Στην αρχή οι συντάκτες και οι εργαζόμενοι στο «ανεβοκατέβασμα» των πάσης φύσεως χρήσιμων αναλύσεων, ντοκουμέντων και ειδήσεων δεν ξεπερνούσαν τους 40 ανθρώπους σε διάφορες χώρες.

Σήμερα, οι εθελοντές της αντιπληροφόρησης είναι αμέτρητοι. Μόνο τα τοπικά Indymedia σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ φτάνουν τα 27 (από τα Βραχώδη Ορη ώς τη Χαβάη). Στον Καναδά είναι ήδη 8. Στη Λατινή Αμερική 5 και μόνο στο Μεξικό 2. Αφρική και Ασία έχουν 2 για την ώρα. Στην Ευρώπη έχουν γεννηθεί 12, και προφανώς έπεται συνέχεια με γεωμετρική πρόοδο. Οι γλώσσες και οι φόρμες επικοινωνίας (πέρα από τα κείμενα, υπάρχουν ραδιοσταθμοί και βίντεο) ποικίλλουν, ενώ η ουσία, κατά κανέναν τρόπο, δεν είναι να επιβληθεί η «εθνική ιδιαιτερότητα» ή «η κυριαρχία» κανενός πάνω στον άλλον. Πρόκειται, επαναλαμβάνουμε, για ένα αυθεντικό διεθνιστικό κίνημα.

Τα αποτελέσματα αυτής της μικρής επανάστασης φάνηκαν ολοκάθαρα τις προηγούμενες μέρες. Ο,τι ήθελε να μάθει κανείς για τις «φυλές του λαού του Σιάτλ» και τα αιτήματά τους, ήδη ήξερε ότι θα το βρει στο Διαδίκτυο. Μπορούσε να συνδεθεί με το κίνημα οποιαδήποτε ώρα της ημέρας σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, μόνος το, απ' ευθείας με τις αυθεντικές πηγές και κάθε απόχρωσή τους. Μάθαινε κάθε στιγμή τις εξελίξεις (τις οποίες μπορούσε να τις μοιραστεί με τους δικούς του και να τις σχολιάσει online), σε όλο το μέτωπο των θεμάτων που τον απασχολούν: Από τις ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των τάσεων (τι λένε οι αναρχικοί, τι το Ya Basta, τι κάποια οικολογική ομάδα, ένας διανοούμενος, η ATTAC κ.λπ.) έως τον τρόπο που θα φτάσει στη Γένοβα, πότε θα ακούσει τα αγαπημένα του πολιτικοποιημένα μουσικά γκρουπ, πού θα κοιμηθεί, πού θα πλυθεί, τι θα κάνει όταν τα ΜΑΤ ρίξουν χημικά κ.ο.κ. Εννοείται ότι το Italy.Indymedia.org, το οποίο συστεγαζόταν στο κέντρο Τύπου του Φόρουμ της Γένοβας, είχε εκατομμύρια επισκέπτες-αναγνώστες και παρέπεμπε σε εκατοντάδες «αδελφά» sites, ώστε οι διαδηλωτές να λύσουν όλες τους τις απορίες. 

Συλλογική καθοδήγηση

Δεν χρειάζεται να υπογραμμίσουμε πόση σημασία έχει, ιδίως στις μεγάλες κινητοποιήσεις, η γνώση και η συνείδηση των συμμετεχόντων για την εξέλιξη του πολιτικού τους αγώνα. Επομένως, πολύ προτού τα πάνοπλα στρατεύματα του Μπερλουσκόνι παραταχθούν απαγορεύοντάς τους να περάσουν τα «τείχη της αυτοκρατορίας του πλούτου», οι διαδηλωτές ήξεραν καλύτερα από τους περισσότερους απεσταλμένους των κλασικών ΜΜΕ τι συμβαίνει. Την ίδια γνώση είχαν μεταδώσει διά ζώσης στις συλλογικότητές τους, έχοντας υποδείξει και τις ελεύθερες πηγές τους και σε εκατοντάδες χιλιάδες άλλους στον περίγυρό τους, στον τόπο τους. 

Οταν λοιπόν ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις, ήταν λογικό που ακόμα και το CNN, όπως και τα άλλα διεθνή πρακτορεία και οι μεγάλες εφημερίδες, δεν μπορούσαν να αγνοήσουν το Indymedia. Προς τιμήν τους και οι ελληνικές ηλεκτρονικές εκδόσεις παρέπεμπαν απ' ευθείας στα sites του ίδιου του κινήματος. Η μικρή επανάσταση πήρε το δρόμο της. 

Λεπτό προς λεπτό και πολύ πριν οι επαγγελματικές ανταποκρίσεις φτάσουν στο μεγάλο κοινό τους, το Indymedia πρόσφερε την απόλυτη κάλυψη: εικόνα, ήχο, σχόλιο, προκηρύξεις, κείμενα απ' όλο τον κόσμο, online επί 24ωρου βάσεως. Κάθε διαδηλωτής ήταν δυνάμει και ένας ρεπόρτερ. Κάθε εθελοντής στους κόμβους του Indymedia ήταν ένας αρχισυντάκτης που έβγαζε μπροστά τις ειδήσεις, χωρίς να πετάει τίποτα από το συνολικό υλικό που έφτανε συνεχώς. 

«Ολη αυτή την ώρα, παρ' όλο που ο κόσμος έτρεχε με τα χέρια ψηλά, μας σημάδευαν και μας βομβάρδιζαν διαρκώς με χημικά», ενημερώνει ένας 50ρης Αγγλος διαδηλωτής, «Πιστέψτε με, αυτό το νέο είδος δακρυγόνου είναι εξαιρετικά επώδυνο. Τα μάτια σου τσούζουν αφόρητα, η ανάσα κόβεται και νομίζεις πως θα πεθάνεις. Η αστυνομία επεδίωκε να μας πανικοβάλει (...) Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι επέστρεφαν ειρηνικά, αλλά σε κάποιο σημείο η λεωφόρος στένευε και η αστυνομία επέλεξε αυτό το σημείο να επιτεθεί από πίσω με απίστευτη ποσότητα χημικών (...) Μάντρωσαν στη συνέχεια καμιά διακοσαριά από μας σε έναν εξώστη πάνω από τη θάλασσα και μας κράταγαν εκεί...». Πολλές δεκάδες περιγραφές από το πολυεθνικό μωσαϊκό της Γένοβας τροφοδότησαν λεπτό προς λεπτό το «παγκόσμιο χωριό».

Το κέντρο Τύπου του Κοινωνικού Φόρουμ της Γένοβας, μέσω του Indymedia και των ραδιοσταθμών του σε διάφορες γλώσσες, έδινε οδηγίες σε παγιδευμένους διαδηλωτές συνεχώς. Εξηγούσε τι να κάνουν με τα χημικά και ενημέρωνε για τις θέσεις των ΜΑΤ. Εδινε τις φωτογραφίες της δολοφονίας του Κάρλο, έδειχνε τα ματωμένα κεφάλια, τους τραυματίες στα νοσοκομεία, τις κινήσεις όλων των παραγόντων (μικρών και μεγάλων) κάθε ώρα της σύγκρουσης. Σε κάποια στιγμή άρχισε να διανέμει στο δίκτυο βίντεο και εικόνες που επιβεβαίωναν την προβοκατόρικη δράση αστυνομικών με περιβολή διαδηλωτών. 

Και μετά, δέχτηκε την πιο βάρβαρη επίθεση που έχει συμβεί τα τελευταία πολλά χρόνια στη Δ. Ευρώπη. Μέσα σε λίγα λεπτά όμως και παρά τη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή των υπολογιστών του, το Indymedia ήταν φυσικά αυτό που θα μετέδιδε πρώτο την είδηση και τις εικόνες που αργότερα θα έκαναν το γύρο του κόσμου. 

Η βασική σύλληψη και κεντρικό σύνθημα «Μη μισείτε τα ΜΜΕ - γίνετε εσείς οι ίδιοι τα ΜΜΕ», κέρδισε τη μάχη. Μετά τη Γένοβα τίποτα δεν θα 'ναι όπως παλιά και στα media.

(Ελευθεροτυπία, 28/7/2001)

 

www.iospress.gr