Ο Γκαροντί στο εδώλιο
 

"Αυταρχική διά νόμου επιβολή της μιας και μόνης ιστορικής αλήθειας"
        (Δ. Καστριώτης, "Καθημερινή", 28/2/98)

Η πρόσφατη καταδίκη του Ροζέ Γκαροντί σε πρόστιμο 120.000 φράγκων (περίπου 6 εκατομ. δραχμών) για το βιβλίο του "Οι θεμέλιοι μύθοι της ισραηλινής πολιτικής" προκάλεσε στην Ελλάδα τις αναμενόμενες αντιδράσεις: όπως είχε συμβεί και με το ίδιο το βιβλίο, που κανείς δεν είχε μπει στον κόπο να διαβάσει, ορισμένοι σχολιαστές περιορίστηκαν να καταγγείλουν τον γαλλικό νόμο και να ανανεώσουν την πίστη τους στην "ελευθερία της σκέψης και του λόγου". Για μία ακόμη φορά, η συζήτηση μοιάζει να διεξάγεται ερήμην των δεδομένων της υπόθεσης.
Θυμίζουμε ότι ο Γκαροντί καταδικάστηκε βάσει νόμου που ποινικοποιεί την αμφισβήτηση των "εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας", ως εκ τούτου και του Ολοκαυτώματος. Πρόκειται για νόμο που ψηφίστηκε το 1990 από τους Γάλλους σοσιαλιστές και κομμουνιστές και έγινε γνωστός ως "νόμος Γκεσό". Οπως έχουν ήδη αναλύσει σημαντικοί Γάλλοι ιστορικοί, ο νόμος δεν είναι λειτουργικός, καθώς μετατρέπει σε θύματα τους απολογητές των θυτών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για τον περιορισμό του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση. Οι υποστηρικτές, ωστόσο, του Γκαροντί δεν περιορίστηκαν στην καταγγελία του νόμου. Γρήγορα αποδείχθηκε ότι, στο μυαλό τους, η υπεράσπιση της "ελευθερίας της σκέψης" συνδέεται απολύτως με την πλήρη αποδοχή των ισχυρισμών του συγγραφέα, που αποτελούν ατεκμηρίωτη αντιγραφή των πιο ακραίων "αναθεωρητικών" θέσεων: ότι δηλαδή δεν συνέβη γενοκτονία των Εβραίων, ότι το ναζιστικό καθεστώς δεν είχε πρόθεση να τους εξοντώσει, ότι ο αριθμός των νεκρών Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα ήταν πολύ μικρότερος από ό,τι δέχεται η επίσημη ιστοριογραφία, ότι θάλαμοι αερίων δεν υπήρξαν κ.ο.κ. Η ίδια παρατήρηση ισχύει και για τους Ελληνες οπαδούς του Γκαροντί, οι οποίοι δεν πτοήθηκαν από το γεγονός ότι το βιβλίο (με τίτλο "Οι θεμελιώδεις μύθοι της ισραηλινής πολιτικής") εκδόθηκε από τη "Νέα Θέσι" ούτε, κυρίως, από το ίδιο το περιεχόμενό του, το οποίο οι περισσότεροι έσπευσαν εμμέσως πλην σαφώς να υιοθετήσουν.

Το "αξιολύπητο γεροντάκι"

Οι πληροφορίες που συγκεντρώσαμε για την περιβόητη δίκη του Ροζέ Γκαροντί ανατρέπουν σε μεγάλο βαθμό την εικόνα που μεταφέρουν οι ένθερμοι υποαστηρικτές του: Μια αίθουσα δικαστηρίου ασφυκτικά γεμάτη από ακροδεξιούς αντισημίτες. Παρόντες και οι πάσης φύσεως "αρνητιστές" που έχει να επιδείξει η γαλλική διανόηση, με επικεφαλής τον Ρομπέρ Φορισόν, τον "πατριάρχη" των αναθεωρητών της ιστορίας του Ολοκαυτώματος. Η ατμόσφαιρα τεταμένη, με τους παριστάμενους να αποδοκιμάζουν τον πρόεδρο και τους μάρτυρες κατηγορίας και να επευφημούν τους μάρτυρες υπεράσπισης και τους κατηγορουμένους. Στο κλίμα αυτό, η παρουσία του Γκαροντί πρέπει να απογοήτευσε τους θερμόαιμους συμπαραστάτες του και να υπονόμευσε την προσπάθεια των δικηγόρων του (ενός Αιγυπτίου, ενός Μαροκινού και του γνωστού από την υπόθεση Κλάους Μπάρμπι, Πολ Βερζές) να μετατρέψουν τη δίκη σε καταγγελία του νόμου Γκεσό.
Ο Γκαροντί εμφανίστηκε στο δικαστήριο έτοιμος να απαρνηθεί τις αναθεωρητικές του θέσεις και δεν ήξερε τι να απαντήσει, όταν ο πρόεδρος τον ρώτησε γιατί στη δεύτερη έκδοση του βιβλίου φρόντισε να αφαιρέσει κάθε αναφορά στον Φορισόν και τους λοιπούς αναθεωρητές. "Τι να σας πω για τους θαλάμους αερίων;", αναρωτήθηκε. "Δεν είμαι ειδικός. Ζητώ απλώς να γίνει μια συζήτηση ιστορικών γύρω από το ζήτημα". Ορκίστηκε ακόμη ότι του αποδίδουν προθέσεις που δεν είχε και, στην ουσία, αποκήρυξε όλες τις "αναθεωρητικές" θέσεις του βιβλίου του. Παρακολουθώντας την τετράωρη απολογία του, είχε κανείς την εντύπωση ότι κάποιος άλλος είναι ο συγγραφέας του επίδικου κειμένου. "Ηταν αξιολύπητος", διαβάζουμε τις εντυπώσεις του Φορισόν που μεταφέρονται από μια φίλη του στην ηλεκτρονική σελίδα που ανοίχθηκε για να στηρίξει τον Γκαροντί. "Ενιωθε πολύ άσχημα με τις ερωτήσεις του δικαστή και προσπαθούσε να τις αποφύγει, λέγοντας διάφορα κατά των Γερμανών, κατά των 'ναζί' κ.λπ.".
Ο Γκαροντί δεν στάθηκε -ως όφειλε- λεβέντης στο δικαστήριο. Ετσι ερμηνεύουν οι φίλοι του την αμυντική του στάση. Να μας επιτρέψουν μια διαφορετική υπόθεση: Ο Γκαροντί δεν ήταν σε θέση να στηρίξει "επιστημονικά" τις ιδεολογικοπολιτικές αυθαιρεσίες που περιέλαβε στο βιβλίο του. Η στάση του στο δικαστήριο υπαγορεύτηκε επομένως από το ίδιο το περιεχόμενο του βιβλίου. Πώς να υπερασπίσει τα φληναφήματα του σύγχρονου αντισημιτισμού και πώς να ομολογήσει ότι απλώς αναμάσησε τις ατεκμηρίωτες απόψεις των σύγχρονων "δολοφόνων της μνήμης";

Η απόφαση

Ολα αυτά συνέβησαν πριν από έναν περίπου μήνα. Η απόφαση του δικαστηρίου εκδόθηκε στις 27 Φεβρουαρίου και το ακριβές της περιεχόμενο δεν έγινε γνωστό στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Η απόφαση αθώωνε τον Πιερ Γκιγιόμ, τον πάλαι ποτέ ακροαριστερό εκδότη του οίκου "La Vieille Taupe", που από καιρό ανήκει στη ρατσιστική ακροδεξιά. Το δικαστήριο έκρινε ότι η πρώτη έκδοση του βιβλίου του Γκαροντί από τις εκδόσεις του Γκιγιόμ, καθώς διατέθηκε αποκλειστικά στους συνδρομητές του εκδοτικού οίκου, δεν εμπίπτει στα αδικήματα που ορίζει ο νόμος. Για το λόγο αυτό, οι δικαστές ασχολήθηκαν μόνο με τη δεύτερη έκδοση του βιβλίου, αυτή που πραγματοποιήθηκε με έξοδα του συγγραφέα και διαφημίστηκε από τον ίδιο ως "σαμιζντάτ". Η απόφαση απαλλάσσει τον Γκαροντί από το αδίκημα της "πρόκλησης ρατσιστικού μίσους ή βίας". Τον καταδικάζει όμως δύο φορές σε πρόστιμο 20.000 φράγκων για "ρατσιστική προσβολή": το πρώτο αφορά το κεφάλαιο "Επιχείρηση Ολοκαύτωμα" και το δεύτερο τη θέση ότι το Ολοκαύτωμα υπερβάλλεται για λόγους πολιτικούς, "γεγονός που θίγει το σύνολο της εβραϊκής κοινότητας". Δύο ακόμη πρόστιμα (50.000 και 30.000 φράγκων αντιστοίχως) οφείλονται στην "αμφισβήτηση εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας". Το δικαστήριο θεώρησε στο σημείο αυτό ότι "αντί να περιοριστεί, όπως ισχυρίζεται, στην πολιτική και ιδεολογική κριτική του κράτους του Ισραήλ, (...) ο Ρ. Γκαροντί προχώρησε σε μια σκληρή και συστηματική αμφισβήτηση της ίδιας της ύπαρξης των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά της εβραϊκής κοινότητας".

Το ιδιότυπο μέτωπο

Υπάρχει, όμως, κάτι ακόμη που αποσιωπήθηκε στη νέα αυτή φάση της υπόθεσης Γκαροντί. Τόσο κατά τη διάρκεια της δίκης όσο και τον καιρό που αναμενόταν η δικαστική απόφαση, ο Γκαροντί δέχθηκε την ενεργό συμπαράσταση εντυπωσιακού αριθμού διανοουμένων, δημοσιογράφων και πολιτικών από τα αραβικά κράτη και το Ιράν. Καταγγέλλοντας τον γαλλικό "σκοταδισμό" και ανακηρύσσοντας τον Γκαροντί σε σύγχρονο Ζολά ή Ευρωπαίο Ρουσντί, πολλοί Αραβες διανοούμενοι χρησιμοποίησαν την υπόθεση για να καταγγείλουν το Ισραήλ, αδιαφορώντας για το πραγματικό περιεχόμενο του βιβλίου. "Είναι ένας από εμάς", δήλωσε χαρακτηριστικά η Νάντια Αλούλ, επικεφαλής της Εταιρείας Ιορδανών συγγραφέων στη "Νόιε Τσίρχερ Τσάιτουνγκ".
Ηδη τον περασμένο Ιανουάριο, περίπου εκατό Παλαιστίνιοι συγγραφείς και δημοσιογράφοι διαδήλωσαν στη Γάζα υπέρ του Γκαροντί. Κάτι αντίστοιχο οργανώθηκε από νεολαίους στο Κατάρ, ενώ στο Αμάν η Αραβική Οργάνωση Ανθρώπινων Δικαιωμάτων τοποθετήθηκε ρητά υπέρ των θέσεών του. Στο Κάιρο, η υποδοχή που του επιφυλάχθηκε προ ημερών ήταν κάτι παραπάνω από ενθουσιώδης. Στην Αίγυπτο, η Επιτροπή Συμπαράστασης στον Γκαροντί, η οποία περιλαμβάνει δεκαέξι οργανώσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων και δικηγορικές ενώσεις, συγκέντρωσε χρήματα και έστειλε έξι δικηγόρους στη δίκη. Στο Ιράν, το Ανώτατο Συμβούλιο της Πολιτιστικής Επανάστασης ζήτησε από τη γαλλική κυβέρνηση να μην υποκύψει στα κελεύσματα των "σιωνιστικών κύκλων". Αντίστοιχο ήταν το περιεχόμενο επιστολής που απέστειλε η Εταιρεία Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Κουβέιτ στον Γάλλο πρεσβευτή. Επιστολή συμπαράστασης έστειλαν στον Γκαροντί και 600 Ιρανοί δημοσιογράφοι, ενώ το λιβυκό πρακτορείο ειδήσεων αναφέρθηκε επανειλημμένα στον "γαλλικό ρατσισμό". Λογαριασμοί για την ενίσχυση του Γκαροντί ανοίχθηκαν και στα Αραβικά Εμιράτα, το Λίβανο και τη Συρία. Και για να ολοκληρώσουμε τον απλώς ενδεικτικό αυτό κατάλογο: η γυναίκα του προέδρου των Ενωμένων Αραβικών Εμιράτων, Φατιμά, προσέφερε 50.000 δολάρια για την υπεράσπιση του "διωκόμενου συγγραφέα".
Υπάρχουν, ασφαλώς, και εκείνοι που διαφωνούν με την ομόθυμη αυτή υποστήριξη του Ροζέ Γκαροντί. Ανάμεσά τους και ο Ιορδανός ζωγράφος Αλί Γιαμπρί, ο οποίος θεωρεί λανθασμένη τη στάση των συμπατριωτών του: "Είμαστε άραγε τόσο μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο, ώστε να υποστηρίζουμε έναν άνθρωπο που βάλθηκε να διαψεύσει την ιστορική πραγματικότητα;".

(Ελευθεροτυπία, 7/3/1998)