Η απόφαση και ο μύθος της 17Ν


"Μια καλογραμμένη «προκήρυξη» εκπροσώπων της καθεστηκυίας τάξης"
        (Κ.Κατή, Π.Στάθης, "Ε", 26/7/04)

Η δημοσίευση της απόφασης για την υπόθεση της 17Ν την περασμένη βδομάδα συνοδεύτηκε από την προβολή μέσω του Τύπου ενός ακόμα τρομοκρατικού σεναρίου: επιβεβαιώνεται -λέει- από την απόφαση ότι κυκλοφορούν ελεύθεροι ανάμεσά μας τουλάχιστον δύο ιδρυτικά στελέχη της 17Ν. Το πραγματικό όμως ερώτημα που τίθεται με την απόφαση του ειδικού δικαστηρίου του Κορυδαλλού -όπως και με κάθε άλλη δικαστική απόφαση- είναι το ακριβώς αντίθετο: πόσο πειστικό είναι το σκεπτικό της απόφασης; Πόσο τεκμηριωμένες είναι οι απαγγελίες των γνωστών εξοντωτικών ποινών; 

Η απόφαση επιβεβαιώνει αυτό που όλοι είχαμε διαπιστώσει κατά την πολύμηνη διαδικασία στο ακροατήριο, ότι δηλαδή αυτή η υπόθεση στηρίζεται αποκλειστικά στις προανακριτικές απολογίες των κατηγορουμένων και την αλληλοενοχοποίησή τους, κάτω από σκοτεινές συνθήκες. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στο κείμενο της απόφασης οι σχετικές αναφορές είναι πάμπολλες (590 φορές η λέξη «απολογία», 253 φορές η λέξη «ομολογία», 250 φορές η λέξη «προανάκριση»), ενώ οι αναφορά σε δεδομένα που πρόκυψαν κατά τη δίκη είναι αισθητά λιγότερες (118 φορές η λέξη «μάρτυρας», 107 φορές η λέξη «κατάθεση»).

Για τη νομική τεκμηρίωση της απόφασης που στηρίζεται σ' αυτές τις προανακριτικές απολογίες αναμένεται ο σχολιασμός των συνηγόρων. Για το ζήτημα θα κληθεί να αποφανθεί και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ομως το κείμενο της απόφασης καθόλου δεν περιορίζεται στα νομικά επιχειρήματα. Εκείνο που χαρακτηρίζει την απόφαση είναι το πολιτικό περίβλημα με το οποίο επενδύουν οι συντάκτες της την εξάρθρωση της οργάνωσης. Εμφανής στόχος είναι να αποτελέσει η απόφαση μια συνεκτική αντίκρουση στον πολιτικό και ιδεολογικό μύθο της 17Ν. Περιλαμβάνονται: 

- Ιδεολογικές-θεωρητικές επισημάνσεις. Επιστρατεύονται ακόμα και ο Λένιν ή ο Μαρξ για να τεκμηριωθεί η κατηγορία. Το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα ευτυχές, όπως π.χ. στο σημείο που αναφέρονται οι Θέσεις για τον Φόιερμπαχ του Μαρξ (και μάλιστα με επιδεικτικές βιβλιογραφικές αναφορές) για να καταγγελθεί η πολιτική απραξία του Γιωτόπουλου μετά την πτώση της δικτατορίας. Βέβαια ο Μαρξ αναφερόταν στη φιλοσοφία της πράξης και όχι στην ατομική πολιτική στράτευση ή στον ακτιβισμό.

- Αντίκρουση των πολιτικών τοποθετήσεων της 17Ν με σχολιασμό των προκηρύξεών της οργάνωσης. Η απόφαση προκειμένου να «συντρίψει» πολιτικά τη 17Ν, παίρνει θέση ακόμα και πάνω στις επιχειρηματικές δραστηριότητες των θυμάτων. 

- Το σημαντικότερο, ίσως, στοιχείο της απόφασης είναι ότι επιχειρείται το ξαναγράψιμο της ιστορίας της μεταπολίτευσης, με μοναδικό κριτήριο τις απαιτήσεις που γεννά η δράση της οργάνωσης. Από τη στιγμή που η 17Ν στράφηκε εναντίον βασανιστών, για την απόφαση οι βασανιστές της χούντας μπαίνουν σε εισαγωγικά. Κατά την απόφαση δεν υπήρξαν βασανιστές επί χούντας, αλλά "Ελληνες αστυνομικοί που είχαν από τον Τύπο χαρακτηρισθεί ως 'βασανιστές' της δικτατορικής περιόδου". Με αντίστοιχο τρόπο, το κλίμα αμφισβήτησης της κωλοβής μεταπολίτευσης παρουσιάζεται ως νοσηρό φυτώριο της τρομοκρατίας. 

Αυτή η πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση των δικαστών με τους δικαζόμενους αντιφάσκει βέβαια με τη γνωστή καραμέλα περί "κοινού ποινικού εγκλήματος", αλλά το χειρότερο είναι ότι σε ορισμένα σημεία παίρνει καθαρά περιγραφική μορφή και δεν θυμίζει τόσο δικαστική απόφαση, όσο εκείνα τα γνωστά βιβλία τρομολαγνικής μυθοπλασίας που μας έθελξαν το 2002 (Παπαχελάς-Τέλλογλου, Λαμπρόπουλος, κλπ).

Σημεία των καιρών: Την περασμένη βδομάδα παρουσιάστηκαν στην Αθήνα δύο νέα βιβλία που αναφέρονται στην υπόθεση. Στην πρώτη εκδήλωση παραβρέθηκαν ο πρόεδρος και οι εισαγγελείς της δίκης της 17Ν. Παρών και ο υπουργός Δημόσια Τάξης. Το βιβλίο ήταν πόνημα ενός γνωστού (και) από τα τρομολαγνικά τηλεπαράθυρα δημοσιογράφου (Μιχάλη Δημητρίου). Αντιθέτως, στην παρουσίαση του δεύτερου βιβλίου (ενός νομικού) απουσίαζαν δικαστές και πολιτικοί. Τολμάει, βλέπετε, ο συγγραφέας μια ολοκληρωμένη αντιπαράθεση στην αντιτρομοκρατική πολιτική των τελευταίων χρόνων και επιχειρεί νομική κριτική ακόμα και στη δίκη της 17Ν (Δημήτρη Μπελαντή, "Αναζητώντας τον 'εσωτερικό εχθρό'").

 

(Ελευθεροτυπία, 3/7/2004)