Η τελευταία νύχτα του γάμου


"Εμπρηστική σύμπλευση Σταθόπουλου -Δαφέρμου"
                («ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ», 21/5/2001) 


ΟΥΤΕ ΕΜΠΡΗΣΤΙΚΗ ούτε καν σύμπλευση. Απ' ό,τι φάνηκε, ουδείς πλέον τολμά να συνταχθεί με την αυτονόητη δήλωση του κ. Δαφέρμου, σύμφωνα με την οποία ο πολιτικός γάμος θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικός και προαιρετικός ο θρησκευτικός. Αλλά και ο ίδιος ο επικεφαλής της Αρχής Προσωπικών Δεδομένων υπήρξε ιδιαίτερα προσεκτικός στις διατυπώσεις του: υποστηρίζοντας την ανάγκη να θεσπιστεί κάποτε ο υποχρεωτικός πολιτικός γάμος, έσπευσε να διευκρινίσει ότι και ο ίδιος θα θεωρούσε αδιανόητο να δει το παιδί του να ανεβαίνει τα σκαλιά του δημαρχείου. 

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ, ως είθισται, ένας καταιγισμός διαμαρτυριών από θιγμένους πολιτικούς της συμπολίτευσης και οργισμένους πολιτευτές, ηθοποιούς και δημοσιογράφους της αντιπολίτευσης. Κι αν ο υπουργός Δικαιοσύνης δοκίμασε εξ αρχής να κλείσει το θέμα ("σωστή η θέση Δαφέρμου, αλλά το ζήτημα είναι ανεπίκαιρο"), η αγέρωχη στάση του κ. Χριστόδουλου ήρθε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: "Ο σοβαρός διάλογος μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας δεν περνά μέσα από τις προκλήσεις του κ. Σταθόπουλου ούτε μέσα από την εκκεντρικότητα του κ. Δαφέρμου".

ΤΑ ΜΑΖΕΨΕ, λοιπόν, και ο υπουργός Δικαιοσύνης, ενώ οι σύντροφοί του επιδόθηκαν σε μια άνευ προηγουμένου πλειοδοσία προκειμένου να πείσουν ψηφοφόρους και παπάδες ότι στην Ελλάδα γάμος δεν νοείται χωρίς παπά και στέφανα, πάτημα του ποδιού και "η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα". Το κλίμα συνόψισε με θυμοσοφική διάθεση ο Κ. Σκανδαλίδης: "Ολα τα 'χε η Μαριορή, ο φερετζές τής έλειπε".

ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ, αλλά και επιταγές της συγκυρίας. Την ώρα που η πολυπόθητη προσέγγιση Σημίτη-Χριστόδουλου μοιάζει προ των θυρών, μια συζήτηση για τον πολιτικό γάμο κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα τους σχετικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης, όσο περιπαθώς και αν ασπαστεί τον αρχιεπίσκοπο ο κ. Ευθυμίου στην επόμενη συνάντησή τους. Ταυτόχρονα, όμως, αποτελεί και μια θαυμάσια ευκαιρία να προχωρήσουν τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ σε μια σαφή ομολογία πίστεως και υποταγής στην Εκκλησία, διασκεδάζοντας τις εντυπώσεις που είχε προκαλέσει η εκβιασμένη, απ' ό,τι αποδείχθηκε, στάση τους την εποχή της διαμάχης για τις ταυτότητες. Και, συνάμα, μια καλή αφορμή για να κολακέψουν τους ψηφοφόρους τους που περνούν ώρες πολλές σε απευθείας σύνδεση με το γάμο του Κούγια ή της Μενεγάκη, τους γάμους-πρότυπο της εποχής.

ΟΤΙ Ο ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ (θεαματική τελετουργία, πολυπλόκαμη οικονομική επιχείρηση και επιδεικτική κοινωνική εκδήλωση) διατηρεί ελάχιστη σχέση με την έννοια του εκκλησιαστικού μυστηρίου, είναι τοις πάσι γνωστό. Εξίσου γνωστό είναι ότι ο θεσμός του πολιτικού γάμου υπονομεύτηκε εξ αρχής από τα ίδια τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που τον είχαν προπαγανδίσει: τόσο γιατί την τελευταία στιγμή υποχώρησαν στις εκκλησιαστικές πιέσεις όσο και γιατί οι ίδιοι, με πρώτο και καλύτερο τον Ανδρέα Παπανδρέου, όταν ερχόταν η ώρα η καλή, επέλεγαν ασυζητητί τις ευχές του παπά από τα λόγια του δημάρχου. Συρρικνώθηκε, έτσι, ο πολιτικός γάμος σε μια λύση ανάγκης για αλλόθρησκους, περιθωριακούς και γραφικούς, αποτελώντας σήμερα σοβαρό διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια μιας Εκκλησίας που, όλα αυτά τα χρόνια, επέλεξε το δρόμο της τρομοκράτησης και του εκβιασμού των μελλονύμφων ("δεν θα σας θάψουμε" κ.ο.κ.). 

ΑΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ, και άλλα πολλά, συνιστούν το χρονικό ενός μισερού -γι' αυτό και αποτυχημένου- θεσμού, η σημερινή ομόθυμη καταγγελία του πολιτικού γάμου υποδεικνύει ότι βρισκόμαστε πολύ πιο πίσω από τις αρχές της δεκαετίας του '80. Οχι μόνο γιατί τα κυβερνητικά στελέχη παραπληροφορούν συνειδητά, παριστάνοντας ότι η θεσμοθέτηση του υποχρεωτικού πολιτικού γάμου θα έπληττε τη δυνατότητα των πολιτών να παντρευτούν σύμφωνα με τη θρησκευτική τους πίστη. Αλλά και γιατί, με αφορμή τις δηλώσεις Δαφέρμου, σπεύδουν να εκφράσουν τη νομιμοφροσύνη τους στην Εκκλησία, υπονοώντας ότι η κρίση στις σχέσεις Πολιτείας-Εκκλησίας ανήκει πια στο παρελθόν. Στο κλίμα αυτό, ο πολιτικός γάμος χρησιμοποιείται συμβολικά, αφαιρώντας από την κόντρα των ταυτοτήτων το χαρακτήρα μιας στρατηγικής κίνησης στο πλαίσιο της σταδιακής αποδέσμευσης του κράτους από το σφιχτό εναγκαλισμό του με την Εκκλησία. Στο εξής, η διαμάχη για τις ταυτότητες μπορεί να αποδοθεί σε μια στιγμιαία κυβερνητική ξεροκεφαλιά ή, εν πάση περιπτώσει, στην κακιά ώρα. 



(Ελευθεροτυπία, 26/5/2001)

 

www.iospress.gr