Ο μελετηρός ποιμήν και τα αμελέτητα πρόβατα



"Ο Αρχιεπίσκοπος ήταν τότε απορροφημένος στις μελέτες του"
                (Ευστάθιος, Μητροπολίτης Σπάρτης, εκπρόσωπος Τύπου ΙΣ, 4/3/2001)



ΤΟΝ ΑΔΙΚΟΥΝ και πάλι τον κ. Χριστόδουλο. Οι αλληλοσυγκρουόμενες δηλώσεις του για τη στάση του επί δικτατορίας και οι αμήχανες δικαιολογίες του ("εγώ τότε διάβαζα") έγιναν αφορμή για να επισημανθεί και πάλι ο ανακόλουθος λόγος του και η μικρή του σχέση με τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Επιμένουμε, όμως, ότι τον αδικούν τον κ. Χριστόδουλο. Και βέβαια υποστήριξε τη δικτατορία, ό,τι κι αν λέει σήμερα. Και βέβαια υπήρξε το δεξί χέρι του εκλεκτού χούντας και παλατιού Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου. Και βέβαια τα γνώριζε όλα, εφόσον η καταστολή, η βία και η βαρβαρότητα της χούντας ήταν ορατή διά γυμνού οφθαλμού. Αλλωστε ο ίδιος ο Ιερώνυμος περιγράφει αναλυτικά τις υποθέσεις βασανιστηρίων που έφταναν στο γραφείο του (δηλαδή στα χέρια του αρχιγραμματέα τότε κ. Παρασκευαϊδη) στο αυτοβιογραφικό "Το δράμα ενός Αρχιεπισκόπου" (Αθήναι 1975, σελ. 96-104).

ΟΜΩΣ Ο κ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ δεν έκανε τίποτα παραπάνω από εκείνο που έκανε το σύνολο των στελεχών της Εκκλησίας εκείνη την περίοδο. Μάταια θα ψάξει κανείς ανάμεσα στα μέλη του ανώτερου κλήρου να βρει ανθρώπους που τόλμησαν να διαφοροποιηθούν από τους συνταγματάρχες της "Ελλάδος των Ελλήνων Χριστιανών". Η αναζήτηση του ιστορικού θα σταματήσει σε καναδυό ιερείς, τον εξής έναν: τον Γεώργιο Πυρουνάκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι δημοκρατικές κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης υποχρεώθηκαν να στηριχθούν στη μια από τις δύο πτέρυγες των χουντικών ιεραρχών, ελλείψει τρίτης, "δημοκρατικής". Η Εκκλησία -ελέω ισοβιότητας των Ιεραρχών- υπήρξε ο μοναδικός θεσμός που δεν "αποχουντοποιήθηκε" ούτε στο ελάχιστο. Μέχρι και σήμερα διατηρείται ο χωρισμός "Παπαδοπουλικών" και "Ιωαννιδικών" στους παλιότερους Ιεράρχες. Ο κ. Χριστόδουλος, δηλαδή, υπήρξε στέλεχος ενός μηχανισμού που υπηρέτησε πιστά τη δικτατορία. Δεν μπορεί να περιμένει κανείς αντιστασιακές δάφνες από εκκλησιαστικούς άνδρες, όπως είναι παράλογο να αναζητά στις τάξεις των ΕΣΑτζήδων 1967-74 στελέχη αντιστασιακών οργανώσεων. 

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΑΣ ΕΙΠΕ ο κ. Χριστόδουλος -και που δεν του καταλογίζουν, όπως όφειλαν, οι επικριτές του- είναι η δράση του μετά την πτώση της δικτατορίας. Ε, λοιπόν, και μετά το 1974, τότε που καμιά προσχηματική δικαιολογία άγνοιας δεν ίσχυε πλέον, ο κ. Χριστόδουλος εξακολουθούσε να υπηρετεί τις ιδέες αλλά και τους μηχανισμούς της χούντας. Συνέχισε να αρθρογραφεί στον "Ελεύθερο Κόσμο", ο οποίος δεν ήταν πλέον το κεντρικό όργανο της ισχυρής χούντας, αλλά μια περιθωριακή φυλλάδα των "αμετανόητων", των "νοσταλγών" και των "σταγονιδίων". Είχε προλάβει, βέβαια, να πουλήσει τον παλιό του προστάτη, τον Ιερώνυμο, και να ταχθεί υπέρ του ιωαννιδικού Σεραφείμ, προκειμένου να εξασφαλίσει τη μητροπολιτική έδρα λίγο πριν τη μεταπολίτευση.

ΑΛΛΑ ΑΚΟΜΑ και αρκετά χρόνια αργότερα, εξακολουθούσε να αναφέρεται με νοσταλγία στην "επανάσταση" και την "επαναστατική κυβέρνηση", όταν αναφερόταν στη χούντα. Αυτές τις διατυπώσεις χρησιμοποιεί και στη διδακτορική διατριβή του που εκδόθηκε το 1981. Τις ίδιες διατυπώσεις διατηρεί και στην πρόσφατη επανέκδοση του έργου ("Ιστορική και Κανονική Θεώρησις του Παλαιοημερολογητικού Ζητήματος κατά την γένεσιν και την εξέλιξιν αυτού εν Ελλάδι", σελ. 319-331), στο οποίο τονίζει και τη στενή σχέση Ιεραρχίας και Πολιτείας εκείνη την περίοδο.

Μ' άλλα λόγια, προτού γίνει Αρχιεπίσκοπος, ο κ. Χριστόδουλος είχε το θάρρος της γνώμης του: υπήρξε μέχρι τέλους υποστηρικτής της χούντας και των χουντικών. Δεν πρέπει, λοιπόν, να μας εκπλήσσει η ιδιαίτερη σχέση που ανέπτυξε με τον γνωστό κήρυκα της Νέας Εθνικοφροσύνης Γεώργιο Καψάλη της εφημερίδας "Στόχος", μέχρι το θάνατό του. Ούτε η συνεργασία των δυο ομοϊδεατών στη διοργάνωση εκδηλώσεων και οι επιστολές, με τις οποίες ο Χριστόδουλος επαινούσε τον εκδότη της ρατσιστικής και χουντικής εφημερίδας (λέγοντας ότι "έχουμε ανάγκη από τέτοιους ανθρώπους") και τον πρόβαλε ως πρότυπο "Ελληνοκεντρικού και Ελληνόψυχου και ταυτόχρονα Χριστιανοκεντρικού και Ορθόδοξου" (Στόχος, 6/5/1998).

Η ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, λοιπόν, των πρόσφατων δηλώσεων του κ. Χριστόδουλου οφείλεται στο γεγονός ότι ο νέος ρόλος που έχει προσδιορίσει για τον εαυτό του (Ιερό-εθνο-κομματ-άρχης) απαιτεί την αυτοαναίρεσή του και τη συγκάλυψη των εμπεδωμένων απόψεών του. Δεν είναι όμως εύκολο να μεταβληθούν και οι μέχρι πρότινος ακροδεξιοί υποστηρικτές του σε "μεσαίο χώρο". Αυτό το νέο πολυσυλλεκτικό ποίμνιο του κ. Χριστόδουλου εκφράζουν οι αντιφάσεις και οι παλινωδίες των λόγων του. Ας δείξουμε, λοιπόν, λίγη κατανόηση.

(Ελευθεροτυπία, 10/3/2001)

 

www.iospress.gr