ΤΟ «ΚΙΝΗΜΑ» ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΣΤ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

 

Η μεζούρα της εθνικοφροσύνης
 

Ο καλύτερος τρόπος για να «σταθεί» ένα προϊόν στη ζούγκλα της αγοράς είναι να βγουν εκτός νόμου οι ανταγωνιστές του. Αν, λοιπόν, πολτοποιηθεί το νέο βιβλίο Ιστορίας της Στ' Δημοτικού, τότε ίσως επιβιώσουν τα «λυσάρια» των εθνικοφρόνων. 

 

Το 'χει, φαίνεται, το ριζικό μας: κάθε τρεις και λίγο, αυτόκλητοι εθνικόφρονες παλαιάς και νέας κοπής αναλαμβάνουν να ξεκαθαρίσουν τα σχολικά βιβλία Ιστορίας απ' ό,τι θεωρούν ενοχλητικό για τα εθνικά και θρησκευτικά πιστεύω τους. 

* Το 1965 ήταν ο Σάββας Κωνσταντόπουλος και οι καθηγητές της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών που επέβαλαν την πολτοποίηση του βιβλίου ιστορίας της Β' Γυμνασίου (βλ. διπλανή στήλη). Μετά το 1974, το ίδιο βιβλίο επανήλθε -και μάλιστα ως εξεταστέα ύλη στις Πανελλήνιες.

* Το 1985 ξεσηκώθηκαν οι χριστιανορθόδοξοι φονταμενταλιστές, επειδή στην «Ιστορία του ανθρώπινου γένους» του Λ. Σταυριανού (Α' Λυκείου) υιοθετούνταν η δαρβινική θεωρία για την καταγωγή του ανθρώπου. Κατέβηκαν στο πεζοδρόμιο, έχασαν τη μάχη, αλλά κέρδισαν τον πόλεμο: το 1990, η κυβέρνηση Μητσοτάκη το απέσυρε απ' τα σχολεία.

* Το 2002 ήρθε η σειρά του βιβλίου της Γ' Λυκείου «Νεότερος και Σύγχρονος Κόσμος». Πριν καν διανεμηθεί στα σχολεία, ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης ζήτησε στη Βουλή την «πολτοποίησή» του, επειδή δεν μνημόνευε το Μανιάκι, «παραγνώριζε» τον ΕΔΕΣ κι έκανε λόγο για «δολοφονίες Τούρκων» κατά το ξέσπασμα της επανάστασης.

* Αποτελεσματικότερος αποδείχθηκε ο ξεσηκωμός κυπρίων κι ελλαδιτών εθνικοφρόνων για μια αναφορά στον «υπερσυντηρητικό εθνικισμό» της ΕΟΚΑ του Γρίβα. Ο υπουργός Παιδείας Πέτρος Ευθυμίου διέταξε τη «διόρθωση» του βιβλίου, φορτώνοντας έτσι με το ζόρι μεταθανάτιες δάφνες κοινωνικού ανατροπέα στον αρχηγό της ημιδωσιλογικής «Χ»... 

Η δαμόκλειος σπάθη μιας εθνικώς επαγρυπνούσας «κοινωνίας των λογοκριτών» αποτελεί διαχρονική παθογένεια του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Καθόλου περίεργο, λοιπόν, που η ιστορία επαναλαμβάνεται στις μέρες μας, με στόχο τούτη τη φορά το καινούριο βιβλίο της Στ' Δημοτικού και τους συγγραφείς του (Μαρία Ρεπούση, Χαρά Ανδρεάδου, Αριστείδη Πουταχίδη, Αρμόδιο Τσιβά). 

Δεν πρόκειται ν' ασχοληθούμε εδώ με τα περιεχόμενα του συγκεκριμένου βιβλίου, οι επιστημονικές και παιδαγωγικές αδυναμίες του οποίου μπορεί και πρέπει να γίνουν αντικείμενο εποικοδομητικής κριτικής. Η προσοχή μας θα επικεντρωθεί στο λογοκριτικό «κίνημα για τη διάσωση της εθνικής μνήμης», που δίνει μια ακόμη μάχη για τον αποκλεισμό κάθε εναλλακτικής προσέγγισης της ελληνικής ιστοριογραφίας από τη δημόσια εκπαίδευση.

Οπως αποδεικνύουν τα κείμενά του, δεν πρόκειται για αυθόρμητη αντίδραση αλλά για συγκροτημένη πολιτική κίνηση με συγκεκριμένους στόχους για το τι πρέπει να διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία ως Ιστορία του τόπου.

ΛΑ.Ο.Σ. και «Ρήξη»

Κεντρική δραστηριότητα του «κινήματος» αποτελεί η ηλεκτρονική συλλογή υπογραφών υπό μορφήν ανοικτής επιστολής προς τον πρωθυπουργό, το ΥΠΕΠΘ, την κυβέρνηση, τους βουλευτές και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, με αίτημα την «άμεση απόσυρση κι επανασυγγραφή» του βιβλίου βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών. 

Περισσότερο από την καταγγελία των «λαθών» και «παραχαράξεων» του επίμαχου εγχειριδίου, το νόημα της «επιστολής» έγκειται σ' αυτήν ακριβώς την έμμεση υπόδειξη της «εθνικά (και θρησκευτικά) ορθής» σχολικής ιστορίας. Οπως διακηρύσσουν οι υπογράφοντες, «οι Ελληνες έχουν δικαίωμα στην Αλήθεια τους» -με κεφαλαίο και (προφανώς) διαφορετική απ' την αλήθεια των άλλων... 

Οπως προκύπτει από τις υπογραφές και τη σχετική αρθρογραφία, ο πυρήνας του «κινήματος» συγκροτείται από 4 παράλληλες συνιστώσες:

*Τον επικοινωνιακό μηχανισμό της Εκκλησίας της Ελλάδος (όπως τα μέλη της «Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος» Κων/νος Χολέβας και Βλάσης Αγτζίδης). Ο ίδιος ο Χριστόδουλος έδωσε τις ευλογίες του με ομιλία του στη Σχολή Αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. (23/1/07). 

*Το ΛΑ.Ο.Σ. και ιδιαίτερα τα στελέχη του που προέρχονται από το λεπενικό «Ελληνικό Μέτωπο» του Μάκη Βορίδη (Χαρίτος, Δούμας, Καρδαράς). 

*Την ομάδα γύρω από τα έντυπα «Αρδην» και «Ρήξη» του Γιώργου Καραμπελιά. 

* Την υπερατλαντική ελληνοαμερικάνικη εθνικοφροσύνη, με μπροστάρισσα τη γνωστή μας «Παμμακεδονική Α.Ε.» των ΗΠΑ, που μπήκε στον χορό με μια σχετική καθυστέρηση. Η «Υπάτη Αντιπρόεδρος» της εταιρείας, Νίνα Γκατζούλη, υπέγραψε με αύξοντα αριθμό 1.578, ενώ τέσσερις «Επιχειρηματίες - πρώην Υπατοι Πρόεδροι» συνωθούνται μεταξύ 3.425 και 3.448. Ενας τους μάλιστα φέρεται να έχει υπογράψει δύο φορές (3.425 και 3.428)! 

Η διαπλοκή των παραπάνω συλλογικοτήτων δεν περιορίζεται στη συνυπογραφή του ίδιου κειμένου, αλλά επεκτείνεται σ' όλες τις σχετικές δραστηριότητες. Τυπικό δείγμα, η εκδήλωση που πραγματοποίησε στις 23 Ιανουαρίου ο «Ομιλος για την Πατρίδα και τη Δημοκρατία» του Στέλιου Παπαθεμελή: μεταξύ των ομιλητών φιγουράρουν οι Αγτζίδης, Χολέβας και Καραμπελιάς, ενώ διαφημίστηκε από συλλογικότητες όπως το «Δίκτυο 21» κι η «Χριστιανική Φοιτητική Ενωση».

Συντονιστικό κέντρο της καμπάνιας αποτελεί το ηλεκτρονικό περιοδικό «Αντίβαρο» (www.antibaro.gr), που πήρε και την πρωτοβουλία συλλογής των υπογραφών. Από την ιστοσελίδα του, η σχετική αρθρογραφία αναπαράγεται σε έντυπα του εθνικόφρονος «χώρου», όπως το «Ρεσάλτο» του Θύμιου Παπανικολάου.

Η μελέτη των υπογραφών έχει ενδιαφέρον: Από τους 3.736 που είχαν υπογράψει ώς την περασμένη Τρίτη, 36 είναι αξιωματικοί ε.α. (οι 5 στρατηγοί) και 8 εν ενεργεία, 7 ιερείς, 64 δάσκαλοι και 137 καθηγητές, ενώ 11 δηλώνουν ιστορικοί. Τουλάχιστον 275 αναφέρουν ως τόπο διαμονής την Κύπρο, 46 τον Καναδά, 23 την Αυστραλία κι 162 τις ΗΠΑ -απαιτούν δηλαδή αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα μιας άλλης χώρας απ' αυτή στην οποία ζουν και εργάζονται!

Η ίδια μελέτη αποκαλύπτει κάμποσες «διπλοψηφίες», ανωνυμογραφίες ή «υπογραφές» του τύπου «Ορθόδοξη Χριστιανική Ενημέρωση». Αυτό, φυσικά, καθόλου δεν μειώνει την αξία του εγχειρήματος, από τη στιγμή μάλιστα που υπέρ της άμεσης απόσυρσης του βιβλίου έχουν υπογράψει ένας τέως πρόεδρος της δημοκρατίας (Χρ. Σαρτζετάκης), ένας πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής (Π. Κρητικός) και δύο πρώην βουλευτές του ΠΑΣΟΚ (Βερυβάκης, Βουνάτσος). Τέσσερις πάλι βουλευτές της Ν.Δ. (Γκιουλέκας, Κωνσταντάρας, Παπαθεμελής, Κοντογιάννης) κατέθεσαν σχετικές ερωτήσεις στη Βουλή. Αλλες celebrities της λίστας είναι ο συνταξιούχος διπλωμάτης Θέμος Στοφορόπουλος, ο πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός, ο (γνωστός απ' την υπόθεση ΜΑΒΗ) Γιώργος Αναστασούλης κι ο (γνωστός απ' την υπόθεση Οτζαλάν) Σάββας Καλεντερίδης.

Εύγλωττη είναι, τέλος, η απόκρυψη της πραγματικής πολιτικής ταυτότητας κάποιων στελεχών του κινήματος. Ο Παναγιώτης Καράμπελας, που εξηγεί «το παρασκήνιο πίσω από την αντεθνική στροφή της Παιδείας μας», εμφανίζεται π.χ. στην ιστοσελίδα του «Αντίβαρου» απλά σαν «πολιτικός αναλυτής», υπογράφει δε την επιστολή σαν «καθηγητής δημοσιογραφίας». Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τον πρόεδρο της νεολαίας και συντονιστή της Ο.Κ.Ε. ΥΠΕΞ του ΛΑ.Ο.Σ...

Η «εθνικά ορθή» Ιστορία

Ας επιστρέψουμε, όμως, στις διεκδικήσεις της «ανοικτής επιστολής» και της συνοδοιπορούσας αρθρογραφίας. Αιτούμενο είναι η επάνοδος στην προ-μεταπολιτευτική, εθνικόφρονα σχολική ιστορία:

* Κεντρικό πρόβλημα του βιβλίου θεωρείται ότι «αποσιωπάται η σημασία της Ορθοδόξου Παραδόσεως στη διατήρηση της εθνικής συνειδήσεως των Ελλήνων». Μεταξύ άλλων καταγγέλλεται η αναφορά στον Κοσμά τον Αιτωλό «χωρίς το επίθετο Αγιος». 

Παρακάτω διαβάζουμε ότι «ενώ αναφέρονται γενικά κι αόριστα "εξεγέρσεις" κατά την Τουρκοκρατία», το βιβλίο αποκρύπτει ότι «σε όλα (τα κινήματα) πρωτοστατούν κληρικοί κάθε βαθμού και μοναχοί». Η εθνικά ορθή Ιστορία δεν πρέπει να διαφέρει και πολύ από το κατηχητικό. 

* Ελέω σύνδεσης έθνους και ορθοδοξίας, οι υπογράφοντες δεν διστάζουν να επικαλεστούν ανύπαρκτα γεγονότα: στο βιβλίο, διαβάζουμε, «δεν αναφέρεται πουθενά η ημερομηνία που επελέγη συμβολικά (από τους ίδιους τους αγωνιστές) για την εκκίνηση και τον εορτασμό της Επανάστασης, δηλαδή η 25η Μαρτίου, ώστε να συμπέσει ο Αγώνας με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου». 

Βέβαια, όπως ξέρουν κι οι πέτρες σ' αυτό τον τόπο, η επανάσταση ξεκίνησε πολύ πριν από τις 25 Μαρτίου -η Καλαμάτα π.χ. είχε απελευθερωθεί ήδη από τις 23. Η ταύτιση της εθνεγερσίας με τον Ευαγγελισμό έγινε πολύ αργότερα (επί Οθωνα), βάσει ενός ανύπαρκτου «συμβάντος» (Αγία Λαύρα). 

**Στο ίδιο μήκος κύματος, ένας πανεπιστημιακός του εξωτερικού κι ένας σχολικός σύμβουλος επικαλούνται ως απόδειξη της ύπαρξης του «Κρυφού Σχολειού» τον ομότιτλο «πίνακα του Γκύζη (sic), που εκφράζει τις συλλογικές αναπαραστάσεις του λαού μας» («Αρδην», τχ. 62, σ. 30). Εκτός από θεολογία, η εθνικά ορθή ιστορία πρέπει να περιλαμβάνει και ολίγη μυθολογία. 

**Δομική αδυναμία του βιβλίου θεωρείται η απουσία μεγαλοστομίας: 

«Ο ηρωισμός, η αυτοθυσία, το μαρτύριο και η εθνική αγωνιστικότητα, που χαρακτήριζαν την επανάσταση, αντικαταστάθηκαν από ξερή παράθεση αριθμών και γεγονότων με έμφαση στα κοινωνικο-οικονομικά αιτήματα διαφόρων ομάδων». 

Το σωστό θα ήταν η προβολή μιας ψευδούς «εθνικής ενότητας», με συγκάλυψη των εμφύλιων διαμαχών, στο ύφος που έχουν οι συνήθεις πανηγυρικοί. 

**Ιδιαίτερος εκνευρισμός επικρατεί απέναντι στην αναφορά γυναικών με πρωταγωνιστική δράση. «Η ιστορία της Μαντούς Μαυρογένους και της Δόμνας Βισβίζη κατέχει μεγαλύτερη έκταση απ' ό,τι εκείνη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Γεωργίου Καραϊσκάκη» επισημαίνουν με τη μεζούρα ανά χείρας οι συντάκτες της επιστολής. «Βέβαια η θυσία της Αγίας Φιλοθέης και του Χορού του Ζαλόγγου λάμπουν διά της απουσίας τους». 

Η θέση των γυναικών στην Ιστορία (πρέπει να) είναι αυτή των αιώνιων θυμάτων χωρίς αυτοτελή δημόσια δραστηριότητα (όπως οι καπετάνισσες του '21). Με βάση την ίδια λογική, κάποιοι αρθρογράφοι ενοχλήθηκαν επειδή, δίπλα στους άρρενες λογοτέχνες του ΙΘ' αι., το βιβλίο παραθέτει τα ονόματα της Καλλιρρόης Παρρέν και της Ελισάβετ Μαρτινέγκου («Αρδην», τχ. 62, σ. 29).

**Δείγμα εσχάτης προδοσίας θεωρείται ο χαρακτηρισμός του Κεμάλ Ατατούρκ ως «ηγέτη του απελευθερωτικού αγώνα των Τούρκων». Κι όμως, ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς αυτός που το 1921 διαπίστωνε ότι στη Μικρασία οι Τούρκοι πολεμούσαν «υπέρ της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας των, ακριβώς διά τα πράγματα υπέρ των οποίων αγωνίσθημεν και ημείς κατ' αυτών» («Ημερολόγιο», τ. Ε', σ. 83). 

**Απαράδεκτη θεωρείται, τέλος, η αναγραφή των εκτιμήσεων του Χαριλάου Τρικούπη για τις προοπτικές του ελληνοβουλγαρικού ανταγωνισμού στη Μακεδονία (1880), ακόμη και η απλή παράθεση των επίσημων ελληνικών απογραφών πληθυσμού της Θεσσαλίας (1881) και της Θεσσαλονίκης (1913), καθώς σχετικοποιούν την «ελληνικότητα της περιοχής».

Αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί με τις ιδεοληψίες μας, τόσο το χειρότερο γι' αυτήν! 

Την ίδια περίπου επιχειρηματολογία (ή μέρος της) προβάλλουν και οι λιγοστοί αριστεροί συνοδοιπόροι της κίνησης. Ειδική αναφορά αξίζει να γίνει μόνο στην περίπτωση του ΚΚΕ, η πολεμική του οποίου επενδύεται με τη μαξιμαλιστική διεκδίκηση ενός σχολικού εγχειριδίου όπου ως κινητήριος δύναμη της ιστορίας θα αναφέρεται η ταξική πάλη. 

Απομένει το ζήτημα των πολεμικών βιαιοτήτων. Η περιγραφή της μικρασιατικής καταστροφής σαν «συνωστισμού» στην προκυμαία της Σμύρνης είναι, βέβαια, παραπλανητική. 

Αν μιλάμε, όμως, για πραγματικά βιβλία ιστορίας κι όχι για ασκήσεις φαιάς προπαγάνδας, η καταγραφή των βιαιοτήτων δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη: δίπλα στις σφαγές των Ελλήνων από τους κεμαλικούς πρέπει ν' αναφέρονται οι λεηλασίες και οι βιασμοί που συνόδευσαν την απόβαση στη Σμύρνη, η συστηματική καταστροφή των τουρκικών χωριών της ενδοχώρας και η σωρεία εγκλημάτων πολέμου που διέπραξε στο διάβα του ο ελληνικός στρατός. Και πάνω απ' όλα πρέπει να εξηγηθεί, με βάση τις επίσημες ελληνικές στατιστικές της εποχής, ποια ήταν ακριβώς η εθνολογική σύνθεση των «υπό απελευθέρωση» πολεμικών θεάτρων. 

Απέναντι σ' ένα τέτοιο ενδεχόμενο, οι περισσότεροι «εθνικά ανησυχούντες» μάλλον θα προτιμούσαν τη φόρμουλα του «συνωστισμού»...




Μια φωνή και μια γροθιά


Πόσο διαφέρουν μεταξύ τους οι επιμέρους συνιστώσες του μετώπου για «επανεθνικοποίηση» των σχολικών βιβλίων Ιστορίας; 

Σας προτείνουμε ένα μικρό τεστ: δοκιμάστε να «ταυτοποιήσετε» τους συγγραφείς των παρακάτω κειμένων του εν λόγω «κινήματος», να ξεχωρίσετε τους «προοδευτικούς» από τους «συντηρητικούς» ή τους «ακροδεξιούς» και τους «ακτιβιστές» από τους «επιστήμονες». 

Οι απαντήσεις δίνονται (αντεστραμμένες) στο τέλος.

1. Δικτατορία προοδευτικών

«Η Ελλάδα δεν διαθέτει ούτε μεγάλη έκταση, ούτε μεγάλο πληθυσμό, ούτε στρατηγικούς οικονομικούς πόρους. Για έναν ιστορικό λαό, που επιβιώνει τρεις ή τέσσερις χιλιάδες χρόνια, τα σημερινά συρρικνωμένα πληθυσμιακά και γεωγραφικά του μεγέθη δεν αντιστοιχούν καθόλου στην τεράστια πολιτιστική, γλωσσική και ιστορική του κληρονομιά. Ετσι, ο εξανδραποδισμός του διέρχεται, υποχρεωτικά, από τη ριζοτόμηση της ιστορίας και της παράδοσής του. Επομένως, ο ελληνικός λαός αντιστέκεται σήμερα στην ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση, κατ' εξοχήν μέσα από τον πολιτισμό και την ιστορία του. Γι' αυτό η "μάχη" για την ιστορία και τον πολιτισμό είναι ίσως η σημαντικότερη πολιτική μάχη που διεξάγεται στη χώρα. (...)
Εντρομοι οι Ελληνες ανακαλύπτουν ότι ακόμα και στο δημοτικό σχολείο -όπως συμβαίνει με το βιβλίο της Ιστορίας της 6ης- διοχετεύεται από την κάλαμο των "προοδευτικών" συγγραφέων της "λάιτ" Αριστεράς, και υπό την εποπτεία της νεοφιλελεύθερης Δεξιάς του υπουργείου Παιδείας, η λογική της εθνικής αποσύνθεσης και διάλυσης. Και ίσως να είναι κιόλας αργά. Τα περισσότερα πανεπιστήμια και ιδιαιτέρως οι σχολές της Ιστορίας, της Κοινωνιολογίας, των Πολιτικών Επιστημών κ.λπ. έχουν καταληφθεί εξ εφόδου από τους "προοδευτικούς" οπαδούς της Νέας Τάξης, συχνά και της "εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης", που στο όνομα του πολυπολιτισμού υπονομεύουν καθημερινά το αντιστασιακό ήθος των νέων».

2. Δημοκρατία κατά «Αριστείας»

«Η "Νέα Ιστορία" θέλει να είναι Αγωγή του Πολίτη της υπό κατασκευήν μεταεθνικής "διαπολιτισμικής" συλλογικότητας στην οποία καλείται να μεταλλαχθεί η Ελλάδα. (...) Η λέξη-κλειδί εδώ είναι "κριτική σκέψη". Από εδώ προκύπτει, ως δημοκρατικό αίτημα προς τον μεταμοντέρνο ιστορικό, η ενασχόληση με τους κοινούς ανθρώπους και την καθημερινή ζωή. Το ότι πολλοί κοινοί αρχικά άνθρωποι ανεδείχθησαν σε ήρωες όταν οι περιστάσεις το απαίτησαν, δεν αλλάζει τίποτα, εφόσον το ζητούμενο της προκείμενης περί δημοκρατίας αντίληψης είναι να αποκλείσει την αριστεία, η οποία δημιουργεί θετικά προς μίμησιν και ταύτισιν πρότυπα, που συμπυκνώνουν μέσα τους τις αρετές και τα πεπρωμένα μιας συλλογικότητας, ενός λαού. (...) Τα ίδια ισχύουν για τη δημογραφική αλλοίωση το ελληνικού έθνους, μέσω λαθρομετανάστευσης και τους απολογητές της. (...) 

Γι' αυτούς τους λόγους είναι επιβεβλημένη η απόσυρση του περί ου ο λόγος βιβλίου ιστορίας από τα ελληνικά σχολεία».

3. Οι υγιείς δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας

«Το θέμα των νέων βιβλίων ιστορίας είχε ανακινήσει εδώ και καιρό, πρώτη η εφημερίδα μας την περασμένη άνοιξη, καθώς είχαμε έγκαιρα αντιληφθεί τον σκοπό για τον οποίο γινόντουσαν αυτές οι πολυσυζητημένες αλλαγές των σχολικών βιβλίων: να ξεριζωθεί η εθνική συνείδηση του λαού μας και να καλλιεργηθεί ένα κόμπλεξ "ανθρωπισμού". Από τότε και άλλες υγιείς δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας αντελήφθησαν το μονοπάτι στο οποίο μας οδηγεί η "νεοταξική" θεώρηση της Ιστορίας αλλά και γενικότερα της Παιδείας».

4. Αναρχομαρξιστές 

«Η εργαλειακή ιδεολογικοπολιτική χρήση της ιστορικής γνώσης ως μέσου κατήχησης ανυποψίαστων μαθητών, φοιτητών και αναγνωστών είναι απαράδεκτη και πολιτικά ύποπτη. (...) Ενσαρκώνουν, ουσιαστικά, την ύστερη εκδοχή αυτοκαταστροφικών διεθνοαναρχικών τάσεων στο χώρο των διανοουμένων στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και ευρύτερα. Δεν πρόκειται περί ατόμων οι δραστηριότητες των οποίων εμπίπτουν, κατ' ανάγκην, στην σφαίρα εισαγγελικών και αστυνομικών αρμοδιοτήτων. (...) Αναμφίβολα, κυρίως λόγω του ιδεολογικού τους φανατισμού -σημειώνεται ότι οι ιδέες τους απορρέουν κυρίως από το αναρχικό βιβλίο του Μαρξ που έγραψε πολύ νεαρός, που υποστήριζε ότι θέλει να κατεδαφίσει τον κόσμο ανεξάρτητα του τι θα προκύψει μετά και που στην ΕΣΣΔ ήταν απαγορευμένο κείμενο- αποτελούν σήμερα μια από τις πιο επικίνδυνες τάσεις που υπονομεύει την αμιγή επιστημονική γνώση. 
Πέραν του φανατισμού και της επιστημονικής ασυναρτησίας, η επικινδυνότητά τους οφείλεται κυρίως στον διεθνικό και κατ' επέκταση αναγκαστικά κοινωνικοπολιτικά ανεξέλεγκτο χαρακτήρα των ιδεολογικοπολιτικών τους δραστηριοτήτων». 

5. Αποχριστιανοποίηση 

«Η διδασκαλία της ιστορίας έχει διεθνώς πολλές φορές χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο κατασκευής ταυτότητας ή αποδόμησής της. Αυτοί που στοχεύουν να αλώσουν ένα λαό επιχειρούν να ελέγξουν το φαντασιακό και τη συνείδησή του. Μέσο τους η παραχάραξη της ιστορίας του διά του κατακερματισμού της μνήμης του. (...) Αυτό το βιβλίο χαρακτηρίζεται κυρίως από τη βασική ασθένεια της προσέγγισης της ιστορίας, που ορισμένοι σύγχρονοι Ελληνες, κατ' εξοχήν Ελληνες ιστορικοί, έχουν, δηλαδή την αποεθνοποίηση της ιστορίας, την αποχριστιανοποίηση της ιστορίας. Γι' αυτό δεν βλέπετε καμία ουσιαστική αναφορά στον ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Επανάσταση του '21 και γενικά στα σκιρτήματα του ελληνισμού εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». 

6. Το έθνος ως «βιολογική οντότητα»

«Γιατί όμως τέτοια μανία για "αναγραφή της Ιστορίας", που σημαίνει κατ' ουσίαν τη χαριστική βολή στην εθνική συλλογική μας μνήμη;
Είναι σαφές ότι στόχος των κοσμοεξουσιαστών της Παγκοσμιοποίησης είναι το ελληνικό έθνος, ως βιολογική και πολιτισμική οντότητα. Κι αυτό συμβαίνει για δυο λόγους: 
α) Εχει τις αρχαιότερες - βαθύτερες ρίζες. Είναι το μοναδικό ίσως από τα αρχαία έθνη που κατάφεραν να επιζήσουν ώς σήμερα.
β) Οι αξίες του πολιτισμού του ορθώνουν το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πορεία προς την ισοπέδωση: Ελευθερία, κριτική σκέψη, υπεύθυνο Πρόσωπο, αμφισβήτηση, έρευνα, έλεγχος, διάλογος, διαφωνία, αδέσμευτη δημιουργία δεν μπορούν να συνυπάρξουν με την Παγκοσμιοποίηση που επιδιώκουν οι κοσμοεξουσιαστές. Εξ ου και ο εγγενής ανθελληνισμός τους». 

7. Κρεμάστε τους!

«Αυτούς τους αναθεματισμένους "προοδευτικούς" συγγραφείς του βιβλίου της Στ' Δημοτικού πρέπει να τους στήσουν σε αγχόνες στην Πλατεία Συντάγματος γιατί οι "επτά σοφοί" αυτοί δεν είναι απλά ανιστόρητοι, είναι προδότες, είναι σκουλήκια και διορίστηκαν για να συγγράψουν τα νέα βιβλία του Δημοτικού επί της επάρατης Πασοκοκρατίας αλλά δυστυχώς δεν αποσύρθηκαν ακόμα από την κυβέρνηση της Ν.Δ.».

 


ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1. Γιώργος Καραμπελιάς, «Ρήξη» 16.12.06.

2. Κων/νος Ρωμανός (καθηγητής Φιλοσοφίας στο Παν/μιο Αιγαίου), «Το Παρόν» 3.12.06.

3. «Ελεύθερος Κόσμος» 28.1.06.

4. Παναγιώτης Ηφαιστος (καθηγητής Παντείου), «Η διαμάχη για τα βιβλία ιστορίας, οι πανεπιστημιακοί και οι 'κριτικοί κονστρουκτιβιστές'», κείμενο στο οποίο παραπέμπει η ιστοσελίδα www.antibaro.gr.

5. Στέλιος Παπαθεμελής, επερώτηση (23.1.07) και παρέμβαση στη Βουλή (27.1.07).

6. Γιάννης Μακρινός («ιστορικός συγγραφέας–ερευνητής»), «Ρεσάλτο» 12.2006.

7. Γ. Φωτιάδης, «Αδέσμευτος Τύπος» 3.1.07.

(ΠΡΟΣΟΧΗ: Στην έντυπη έκδοση της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας ο δαίμων αντέστρεψε τη σειρά των ορθών απαντήσεων.)

 


Μου ξανάρχονται ένα ένα

Η περιπέτεια του βιβλίου του Κώστα Καλοκαιρινού «Ιστορία Ρωμαϊκή και Μεσαιωνική» για τη Β' Γυμνασίου παρουσιάζει εξαιρετική ομοιότητα με την τρέχουσα εκστρατεία κατά του βιβλίου της Στ' Δημοτικού. Αν και η υπάρχουσα βιβλιογραφία την εντάσσει στην καλλιέργεια του κλίματος για την κατάλυση της δημοκρατίας (Ανδρέας Λεντάκης, «Παρακρατικές οργανώσεις και 21η Απριλίου»), στην πραγματικότητα όμως η καμπάνια που οδήγησε στην απόσυρση του βιβλίου συνδέεται περισσότερο με δομικές αγκυλώσεις του ελληνικού εθνικισμού. 

- Ολα ξεκίνησαν στις 9/10/65, με πρωτοσέλιδο άρθρο του (μετέπειτα κεντρικού προπαγανδιστή της χούντας) Σάββα Κωνσταντόπουλου στην «Απογευματινή», σύμφωνα με το οποίο «παραποιείται η Ελληνική ιστορία εις τα Γυμνάσια»: το βιβλίο του Καλοκαιρινού, διαβάζουμε, «είναι αντίθετον προς τον προορισμόν του. Πρώτον απορούμεν διατί η λέξις "Μεσαιωνική" αντικατέστησε την λέξιν "Βυζαντινή"... Διατί το Βυζάντιον, το ελληνικώτατον Βυζάντιον εξηφανίσθη από τον τίτλον του βιβλίου; 

Δεύτερον, το έργον βρίθει ανακριβειών. Και τρίτον και σπουδαιότερον, παραποιεί την ιστορικήν αλήθειαν και δημιουργεί εις τον μαθητήν πεπλανημένας εντυπώσεις».

- Ακολούθησε σύσσωμος ο δεξιός τύπος και στις 20/10/65 ο ΥΠΕΠΘ Αλλαμανής διόρισε ειδική επιτροπή για να εξετάσει την «καταλληλότητα» του εγχειριδίου. Τη μεθεπομένη, η Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, προπύργιο τότε της συντήρησης, ανακοίνωσε ότι «συνελθούσα και συζητήσασα διά μακρών, απεφάσισε να διαμαρτυρηθή διά την κυκλοφορίαν και το περιεχόμενον του εν λόγω βιβλίου, όπερ κρίνει επιστημονικώς, παιδαγωγικώς και εθνικώς απαράδεκτον, επιφυλάσσεται δε να δημοσιεύση προσεχώς μακράν και λεπτομερή έκθεσιν». 

Η τελευταία δημοσιεύθηκε στις 11/11/65, μετά τη δημοσιοποίηση του (απαλλακτικού) πορίσματος του υπουργείου. Τελικά, το βιβλίο αποσύρθηκε με κυβερνητική απόφαση -για να επανέλθει, δικαιωμένο, μετά τη μεταπολίτευση. 

Το πιο ενδιαφέρον σημείο της διαμάχης αφορά την επιχειρηματολογία των υποστηρικτών της πολτοποίησης του «αντεθνικού» εγχειριδίου. Επιχειρηματολογία ταυτόσημη με όσα σέρνουν σήμερα στο βιβλίο της Στ' Δημοτικού οι επίγονοι του Κωνσταντόπουλου:

* Αμφισβήτηση της συνέχειας του ελληνισμού: «Είναι απαράδεκτος ο τίτλος Ιστορία Ρωμαϊκή και Μεσαιωνική, ως αγνοουμένου του επιτεύγματος της επιστήμης καθ' ο η Βυζαντινή Ιστορία είναι ουχί συνέχεια της Ρωμαϊκής αλλ' αυτή αύτη η συνέχεια της ελληνικής ιστορίας κατά τους μέσους χρόνους, πλήττει δε τα διδάγματα περί ενότητος και συνεχείας του ελληνικού έθνους».

* Υπονόμευση της εθνικής ταυτότητας: «Στερείται πνοής φρονηματισμού και καταλύει τα σύμβολα διά των οποίων παιδαγωγείται θρησκευτικώς, εθνικώς και κοινωνικώς ο μαθητής».

* Μαρξιστικό υπόβαθρο: «Σκοπίμως ασχολείται με οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα ακατάλληλα διά την ηλικίαν και την μόρφωσιν του μαθητού, παρέχουσαν δε την εντύπωσιν εντέχνου προπαγάνδας επί εντέχνου σχεδίου κοινωνικών ιδεών». Απόδειξη της «περιέργου προτιμήσεως του συγγραφέως προς το χθαμαλόν ή σεσηπός» θεωρείται και η χρήση (ρωμαϊκής) εικόνας «δυσειδούς τοκογλύφου»!

* Αντιθρησκευτικότητα: «Σφαλερά και καινόδοξος αντίληψις περί των δογμάτων» της Ορθοδοξίας, «αστεία αντίληψις» περί αντιπαράθεσης χριστιανισμού - ειδωλολατρίας τον 4ο μ.Χ. αι. (ενώ οι Πατέρες της Εκκλησίας «συμβιβάζουν την ελληνικήν προς την χριστιανικήν σκέψιν») κ.ο.κ. 

* Επιλεκτικότητα: «Υπάρχουν σύντομοι και μακραί διαπραγματεύσεις, κατά τας προτιμήσεις του συγγραφέως. [...] 

Ο συγγραφεύς ηκολούθησε ξένα πρότυπα εγχειριδίων, εις τα οποία μετά την ιστορικήν έκθεσιν επιτάσσονται κείμενα αναφερόμενα εις αυτά. Η μέθοδος αύτη ηδύνατο να ευρύνη τους ορίζοντας των μαθητών, εάν εγίνετο καλή χρήσις αυτής. Ομως ο συγγραφεύς επέλεξε συχνά τμήματα συγγραφών τα οποία είναι ακατάλληλα».

* Μεροληψία υπέρ των Σλάβων: «Οσα γράφονται περί σκοπού του Δουσάν "να ενισχύσει τα Βαλκάνια που είχαν διαιρεθεί με την επικράτησιν των τοπικών αρχόντων" είναι ανακριβή και μέχρι σήμερον ανευρίσκοντο μόνον εις τα σχολικά βιβλία των βορείων γειτόνων μας». 

* Εθνικά επικίνδυνη χαρτογράφηση: των «προσκαίρων βουλγαρικών κατακτήσεων» του Σαμουήλ, της Μεγάλης Σερβίας του Δουσάν («ίνα ίδουν οι μαθηταί ότι ο Σέρβος ηγεμών εδημιούργησε δικαιώματα των Νοτιοσλάβων επί πάσης σχεδόν της σημερινής Ελλάδος»), ακόμη και του κατακερματισμού των Βαλκανίων μετά το 1204 (όπου «παρουσιάζεται τεράστιος χώρος της Δυτικής Μακεδονίας υπό τον προσφιλή τω συγγραφεί τίτλον "Βούλγαροι"»). Οι χάρτες ήταν βέβαια ιστορικά ακριβείς, η γειτονιά μας όμως έπρεπε ν' αποτυπώνεται -ψευδώς- στη συνείδηση των μαθητών σαν ανέκαθεν ελληνική...



ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Πασχάλης Κιτρομηλίδης - Τριαντάφυλλος Σκλαβενίτης (επιμ.)
«Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας, 1833-2002»
(ΕΙΕ, Αθήνα 2004).
Οι εισηγήσεις του συνεδρίου που οργάνωσε το 2002 το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών στην Αθήνα αποτυπώνουν τις επεξεργασίες, τους προβληματισμούς και τις αντιπαραθέσεις των ελλήνων ιστορικών κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Χριστίνα Κουλούρη
«Ιστορία και γεωγραφία στα ελληνικά σχολεία (1830-1914). Γνωστικό αντικείμενο και ιδεολογικές προεκτάσεις»
(Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Αθήνα 1988).
Η διαδικασία διαμόρφωσης της «σχολικής ιστορίας». Εκτενής ανθολόγηση των κατά καιρούς συγγραμμάτων -και πολλές εκπλήξεις, για όσους νομίζουν ότι όσα έμαθαν στο σχολείο συνιστούν εξ αποκαλύψεως αλήθειες.

Αννα Φραγκουδάκη - Θάλεια Δραγώνα (επιμ.)
«Τι είν' η πατρίδα μας; Εθνοκεντρισμός στην εκπαίδευση»
(«Αλεξάνδρεια», Αθήνα 1997).
Συλλογή κριτικών κειμένων για τα σχολικά εγχειρίδια, τα ιδεολογήματα και τη στάση των εκπαιδευτικών απέναντι στα ζητήματα της εθνικής συνείδησης και της ετερότητας. 

Πανελλήνια Ενωση Φιλολόγων, «Εθνική συνείδηση και ιστορική παιδεία» (Αθήνα 1994).
Πρακτικά σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 1993, με τους πρώτους προβληματισμούς για το ζήτημα.

Εφη Αβδελά
«Ιστορία και σχολείο»
(«Νήσος», Αθήνα 1998).
Ανατομία των ζητημάτων που θέτει η διδασκαλία της ιστορίας στο σημερινό ελληνικό σχολείο.

Α. Ζαβορίτης (Ανδρέας Λεντάκης)
«Η έκθεση της έκθεσης, ή τα αποκαλυπτήρια της Φιλοσοφικής Σχολής»
(«Πανσπουδαστική», τχ. 49 [1.1966], σ.14-20).
Αναλυτική παρουσίαση -και απόκρουση- των επιθέσεων που δέχτηκε το βιβλίο του Καλοκαιρινού.

 

 

Ελευθεροτυπία, 18/2/2007

 

www.iospress.gr