ΣΑΟΥΘ ΟΜΑΧΑ - ΗΠΑ 1909


Το άγνωστο πογκρόμ κατά των Ελλήνων 

1.   2.   3.

 

ΣΤΟ ΟΡΙΟ

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ
. Ξεφυλλίζοντας τις ομογενειακές εφημερίδες της εποχής, διαπιστώνει κανείς ότι τα ρατσιστικά στερεότυπα σε βάρος των ελλήνων μεταναστών αφθονούσαν στις στήλες του αμερικανικού τύπου, με θεματολογία που παρουσιάζει εκπληκτικές αναλογίες με όσα γράφονται κι ακούγονται σήμερα στην Ελλάδα για τους Αλβανούς συμπολίτες μας. Πρώτο και κύριο χαρακτηριστικό που αποδίδεται στους Ελληνες, έτσι γενικά, είναι η υψηλή εγκληματικότητα. Καθρέφτης της σχετικής αρθρογραφίας μπορεί να θεωρηθεί η τακτική στήλη "Ελληνες εν Αμερική" του "Ελληνικού Αστέρος" του Σικάγου, που περιείχε ως επί το πλείστον αναδημοσιεύσεις από τον τοπικό τύπο διάφορων περιοχών: σε σύνολο 149 ειδήσεων που δημοσιεύθηκαν στις 12 πρώτες εβδομάδες του 1909, οι 78 (ποσοστό 52,3%) αφορούσαν πραγματικά εγκληματικά περιστατικά με δράστες Ελληνες μετανάστες ενώ άλλες 16 (10,7 %) ασχολούνταν με παρεμφερείς κατηγορίες που -λανθασμένα ή `φουσκωμένα'- τους απευθύνθηκαν. Ακολουθεί επιλογή από χαρακτηριστικά δημοσιεύματα της εν λόγω στήλης.

ΤΣΑΝΤΑΚΗΔΕΣ. "Η εν Φιλαδελφεία της Πενσυλβανίας συνάδελφος `Ημερολόγιον' γράφει ότι συνελήφθη ο Ελλην Βουζάνης, κατηγορούμενος ότι κατέριψε χαμαί μίαν Αμερικανίδα με τον σκοπόν να της αφαιρέσει τα διαμαντικά και τα πολύτιμα αυτής ενώτια" (15/1/1909).

ΒΙΑΣΤΕΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ. "Επίθεσις Ελληνος κατά μικράς αμερικανίδος. Εν Πουέβλω της πολιτείας Κολοράδου κατά την εκεί συνάδελφον `Chieftain' συνελήφθη ο Ελλην Ιωάννης Σωτηρίου, διότι νύκτα τινά μεθυσμένος ών κατεδίωξε μικράν τίνα Αμερικανίδα. Εις τας φωνάς της παιδίσκης προσέτρεξαν κλητήρες, οίτινες συνέλαβον τον μεθυσμένον ομογενή, όν οδήγησαν εις το κρατητήριον, όπου την επομένην κατεδικάσθη εις πρόστιμον 100.000 δολλαρίων και τα έξοδα παρ' όλας τας διαμαρτυρίας του ότι ουδέν κακόν διεννοείτο και ότι η μικρά Αμερικανίς ωμοίαζε τα μέγιστα προς την εν τη γενετείρα διαμένουσαν αδελφήν του" (5/2/1909).

ΔΟΥΛΕΜΠΟΡΟΙ ΑΝΗΛΙΚΩΝ. "Κατά την εν Μέμφιδι της πολιτείας Τεννεσή συνάδελφον `Scimiter' συνελήφθησαν οι Ελληνες Ηλίας και Νικόλαος Καλαμούζος, κατηγορούμενοι επί παραβάσει του περί μεταναστεύσεως νόμου δια της εισαγωγής ενταύθα Ελληνοπαίδων ανηλίκων, ούς ετοποθέτουν ως υπαλλήλους εις στιλβωτήρια υποδημάτων, λεγόντες και διαβεβαιούντες ενόρκως προ των μεταναστευτικών αρχών ότι οι εισαγόμενοι Ελληνόπαιδες ήσαν συγγενείς των" (19/2/1909).

ΒΡΩΜΙΑΡΗΔΕΣ. "Την φρικώδη κατάστασιν των Ελλήνων αναγιγνώσκομεν εν τη Δέμβερ του Κολοράδου συναδέλφω `Νέα'. Κατά την συνάδελφον ταύτην, ήτις δημοσιεύει εν πλάτει την έκθεσιν του εκεί αστυϊάτρου, 800 Ελληνες ζώσιν υπό τους χειρίστους της υγιεινής και ανθρωπότητος κανόνας. Η αστυνομία εύρε περί τους 25 Ελληνας κοιμωμένους και διαιτωμένους εις έν στενότατον δωμάτιον. Αμέσως η αστυνομία εξεδίωξε τούτους εκείθεν και απελύμανε καταλλήλως το δωμάτιον τούτο, εξ ού ηπειλείτο η υγεία και του περιοίκου πληθυσμού. Ενεκα τούτου η συνάδελφος επιτίθεται δριμύτατα κατά των Ελλήνων, λέγει δ' ότι εκ της ελεεινής τούτων υγιεινής καταστάσεως απειλείται η υγεία όλης της πόλεως" (5/3/1909).

ΑΠΕΡΓΟΣΠΑΣΤΕΣ. "Δεν είνε ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά, καθ' ήν συμβαίνει ομογενείς να εργάζωνται ως ανταπεργοί. Τούτο είνε κάκιστον, διότι όχι μόνον μισητοί μεταξύ των άλλων ανθρώπων γενόμεθα, αλλά ενεργούμεν και καθ' ημών αυτών, ενώ εκ του άλλου άι διάφοροι Αμερικανικαί εταιρείαι μας μεταχειρίζονται ως όργανα, η δε ζωή μας διατρέχει τον έσχατον των κινδύνων" (29/1/1909).

ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΟΙ. "Ετερον κρούσμα σωματεμπορίας μας έρχεται από την πόλιν Κάνσας της πολιτείας Μιζούρι, κατά την εκεί συνάδελφον `Αστήρ'. Ενεκα τούτων οι επί της μεταναστεύσεως επόπται ήρξαντο σταυροφορίαν κατά των Ελλήνων, ενώ άι Αμερικανικαί εφημερίδες πλάσσουσι διαφόρους φανταστικάς ιστορίας, αίτινες γράφονται επί το τραγικώτερον προς εξερέθισιν των Αμερικανών κατά των Ελλήνων. Το βέβαιον είναι ότι τοιαύτα κρούσματα συμβαίνουσιν, αλλ' είναι όντως πολύ άδικον να μέμφεται ολόκληρος ο Ελληνικός πληθυσμός δια την παρανομίαν δύο ή τριών Ελλήνων ιδιοκτητών στιλβωτηρίων" (1/1/1909).


ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Henry Pratt Fairchild "Greek immigration in the United States"
(Νιου Χέιβεν 1911, εκδ. Yale University Press). Ακαδημαϊκών αξιώσεων "αντικειμενικό" πόνημα με θέμα την ελληνική μετανάστευση προς τις ΗΠΑ. Σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο, ο συγγραφέας δίνει ιδιαίτερη σημασία στη διερεύνηση των πραγματικών διαστάσεων της περιώνυμης "ελληνικής εγκληματικότητας". Παρά την κριτική του διάθεση, δεν αποφεύγει ωστόσο την αναπαραγωγή ενός άλλου στερεότυπου: αυτού περί "εξαγωγής" της ελληνικής εγκληματικότητας προς τις ΗΠΑ. "Μια μάλλον διασκεδαστική επίπτωση της μετανάστευσης", γράφει, "ευεργετική τουλάχιστον για την Ελλάδα, μου επισημάνθηκε από τον κ. Νάθαν. Σε ένα πρόσφατο ταξίδι του στη Σπάρτη, είχε μια συνομιλία με τον επικεφαλής της χωροφυλακής της περιοχής, και ο αξιωματικός παρατήρησε ότι επειδή η μετανάστευση είναι τόσο μαζική, η Σπάρτη έχει αλλάξει, από τόπος πολύ ταραχώδης που ήταν στο παρελθόν, σε ένα από τα πιο ήσυχα μέρη που μπορεί κανείς να φανταστεί. Στην πραγματικότητα, είπε, όχι μόνο η δική του περιφέρεια αλλά όλη εν γένει η Ελλάδα μοιάζει να έχει απαλλαγεί από τους πιο ακόλαστους εγκληματίες της" (σ.226).

Thomas Burgess "Greeks in America" (Βοστώνη 1913, εκδ. Sherman, French & Co). Παρουσίαση των κυριότερων ελληνικών κοινοτήτων των ΗΠΑ από ένα μέλος της αμερικανικής Επιτροπής για την Ενωση Ορθοδόξων και Αγγλικανών, με μικρή αναφορά στο πογκρόμ της Σάουθ Ομαχα. Το βιβλίο γράφτηκε ύστερα από προτροπή στελεχών του υπερπόντιου ελληνισμού της εποχής, με δεδηλωμένο σκοπό την άμβλυνση των αρνητικών για τους Ελληνες στερεοτύπων.

Αλέξανδρος Κρίκος "Η θέσις του Ελληνισμού εν Αμερική" (Εν Αθήναις 1915, Τύποις Αφών Μπλαζουδάκη). Παρουσίαση του κόσμου των ελλήνων μεταναστών στο ευρύ κοινό της γενέτειρας, χωρίς εξιδανικεύσεις. Με ιδιαίτερη οξύτητα καταγγέλλονται ο απεργοσπαστικός ρόλος πολλών ομογενών και η αθλιότητα των "καταγωγίων" τους. "Οι διωγμοί της Ομάχας, του Κόνσις Μπλώφς, της Χόκιαμ και άλλων πόλεων", καταλήγει ο συγγραφέας (σ.25-6), "ολίγον διαφέρουσι των κατά των πρώτων χριστιανών υπό των εθνικών, και των υπ' αυτών κατόπιν κατά των εβραίων. Η δε περιγραφή αυτών θ' απετέλει αίσχος τόσον δια τους Αμερικανούς όσον και δι' ημάς τους διωκομένους".


ΔΕΙΤΕ

Ο Ελληνας γείτονας
(Katzelmacher) του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ (1965). Ο "ακοινώνητος" και "ζωώδης" έλληνας μετανάστης προκαλεί αρχικά την περιέργεια των Γερμανών περιοίκων, στη συνέχεια τη δυσφορία τους και στο τέλος υφίσταται στο πετσί του την οργή τους.

(Ελευθεροτυπία, 14/6/1998)

 

www.iospress.gr                                   ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ  -   ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ