ΓΕΝOΚΤΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΕΙΩΜΟ
Το αρνί ξανασταυρώνεται
1. / 2.
Από την κεφαλή μέχρι τους πόδας
Η περί βρώσεως του πασχαλίου αμνού εντολή του Θεού περιέχει ειδικές διατάξεις. Ούτω α) πρέπει ο αμνός να είναι εψημμένος "οπτός εν πυρί". Μήπως ταύτα διότι ο Χριστός, ο "αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του Κόσμου", πάσχων επί του Σταυρού, ως αντιπρόσωπος της ενόχου ανθρωπότητος, εδέχθη επάνω Του τους κεραυνούς της θείας Δικαιοσύνης, το πνευματικόν εκείνο πυρ, δι' ού κατέκαυσε την αμαρτίαν; β) Πρέπει να φάγουν το αρνίον χρησιμοποιούντες άζυμον άρτον. Ο Χριστός, θυσιασθείς επί του Σταυρού κατέστη και η απαραίτητος τροφή των πιστών, μεταδίδων την ζωήν του καθαράν, τελείως αγίαν (δηλουμένην δια του αζύμου άρτου). γ) Πρέπει να φάγουν το αρνίον το εψημμένον και διαμελισμένον κατά τα τμήματά του. Πρέπει να φάγουν "την κεφαλήν αυτού (του αρνίου) μετά των ποδών αυτού και μετά των εντοσθίων αυτού" (εδ.9). Ο χριστιανός, ο λυτρωθείς διά του αίματος του αρνίου πρέπει να φάγη την κεφαλήν, ν' αποκτήση τον νουν του Χριστού, τον τρόπον του σκέπτεσθαι, φωτιζόμενος υπό του Πνεύματος του Κυρίου. Αλλ' ο χριστιανός πρέπει να φάγη και τα σπλάγχνα του αρνίου. Είναι τα σπλάγχνα του Χριστού, ο εσωτερικός κόσμος των αγίων αισθημάτων και επιθυμιών του Κυρίου. Επί πλέον δε ο χριστιανός πρέπι να "φάγη και τους πόδας του αρνίου". Εχων ως πρότυπον τον Χριστόν να κατευθύνη τους πόδας του επί της οδού, ην ο Κύριος ημών εβάδισεν, ρυθμίζων την ζωήν αυτού κατά το υπόδειγμα της ζωής Εκείνου.
Αρχιμ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
("Ο συμβολισμός του πασχαλίου αμνού", Αθήναι 1937)
Η απαγορευμένη πέτσα
"Ταύτα είναι τα κτήνη, τα οποία θέλετε τρώγει: ο βους, το πρόβατον και η αιξ, η έλαφος και η δορκάς και ο βούβαλος και ο αγριότραγος και ο πύγαργος και ο άγριος βους και η καμηλοπάρδαλις." (Δευτερονόμιον, ΙΔ' 4-5).
Υποστηρίχθηκε ότι οι λόγοι υγιεινής είναι αυτοί που προκάλεσαν την απαγόρευση ορισμένων ζώων. Αυτό είναι ακριβές, εφόσον με τη λέξη υγιεινή δεν εννοούμε μόνο τα μέσα για τη διατήρηση της φυσικής μας υγείας, αλλά και της πνευματικής και της ηθικής υγείας.
Η Τορά απαγορεύει τη βρώση του λίπους από το μοσχάρι, το πρόβατο, το κατσίκι, μ' άλλα λόγια, το λίπος όλων των ζώων που το είδος τους προσφέρεται σε θυσία στον Κύριο. Προκειμένου να προφυλαχθούν οι αγοραστές από ενδεχόμενο λάθος, ο χασάπης εξαγνίζει το κρέας με ένα menaker, ειδικό για την αφαίρεση των απαγορευμένων κομματιών του ζώου. Το menaker έχει την ιδιότητα να ανιχνεύει το μπούτι του ζώου και να αφαιρεί τους τένοντες που απαγορεύονται από τον Νόμο.
Dr.
M. VENTURA
(Αρχιραβίνος της Αλεξάνδρειας, 1940)
Ο Μωάμεθ και τα πρόβατα
Μερικοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι ο Μωάμεθ απαγόρευσε το χοιρινό κρέας για να μην πέσει η τιμή του πρόβιου κρέατος, επειδή ο ίδιος είχε πολλά πρόβατα. Αλλά αυτό είναι λάθος. Διότι, ο Μωάμεθ όταν ήταν μικρός, πράγματι βόσκησε πρόβατα, αλλά αυτά τα πρόβατα δεν ήταν δικά του. Και δεύτερον, όταν ο Μωάμεθ έγινε προφήτης στα 40 του χρόνια, δεν ξαναβόσκησε πρόβατα, ούτε είχε κανένα κοπάδι.
Σύμφωνα με τον Ισλαμισμό, η απαγόρευση του χοιρινού κρέατος δεν είναι επειδή ο Μωάμεθ θύμωσε στο γουρούνι ή για να πέσει η τιμή του πρόβιου κρέατος, αλλά όπως επισήμανα και στην αρχή του θέματος, επειδή είναι κατά της υγείας του ανθρώπου.
ΧΑΣΑΝ ΠΑΤΣΑΜΑΝ
("Σταγόνες από το Ισλάμ", Κομοτηνή 1989)
Μη ζωγραφίζετε τον αμνό
Επειδή μερικοί ζωγραφίζουσι, τον μεν Χριστόν, ως πρόβατον και Αμνόν, τον δε Πρόδρομον δεικνύοντα αυτόν με τον δάκτυλόν του και λέγοντα: Ιδέ ο Αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του Κόσμου, δια τούτο προστάζει ο παρών Κανών, το τοιούτον εις το εξής να μη γίνεται, αλλά να ζωγραφίζεται ο Χριστός, ως άνθρωπος τέλειος, κατά τον ανθρώπινον χαρακτήρα, ίνα δια του ανθρωπίνου είδους ερχόμεθα εις ενθύμησιν της εν σαρκί πολιτείας αυτού, και του πάθους, και του θανάτου, και της διά τούτων γενομένης σωτηρίας του Κόσμου. Διότι τους μεν παλαιούς εκείνους του νόμου τύπους τιμώμεν καθ' ό επροεικόνιζαν την αλήθειαν του Ευαγγελίου και της χάριτος, από τους οποίους ένας ήτο και ο εν τω Πάσχα σφαγιαζόμενος Αμνός, εις εικόνα Χριστού παραλαμβανόμενος, του αληθινού Αμνού, του αίροντος την αμαρτίαν του Κόσμου. Τώρα δε οπού ήλθεν η αλήθεια αυτή και τα πράγματα, μάλλον τον τύπον προτιμώμεν, αυτόν και υποδεχόμεθα.
ΠΒ' ΚΑΝΩΝ ΤΗΣ ΣΤ' ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
(Ερμηνεία, "Πηδάλιον", Εν Ζακύνθω, 1864)
Α- Ω
Από το ημερολόγιο δημοσιογράφου της "USA TODAY" που ακολούθησε τη Χίλαρι Κλίντον στην πρόσφατη περιοδεία της: "Τετάρτη 27 Μαρτίου, στην Τουρκία. Το βράδυ φάγαμε αρνί και κρεατόπιτες και ήπιαμε κρασί. (...) Παρασκευή 29. Στην Αθήνα νιώθουμε όλοι κουρασμένοι. Μερικοί αρρώστησαν. Πιστεύω ότι μπορεί και να μην ξαναβάλω αρνί στο στόμα του".
Επιθυμούσε να είναι τσέλιγκας ο Κ. Κρυστάλλης, και την επιθυμία του αυτή την αποτύπωσε σε στίχους: "Ηθελα να 'μουν τσέλιγκας, να 'μουν κι ένας σκουτέρης/ να πάω να ζήσω στο μαντρί, στην ερημιά, στα δάσα/ να 'χω κοπάδι πρόβατα, να 'χω κοπάδι γίδια/ κ' έναν σωρό μαντρόσκυλα, να 'χω και βοσκοτόπια". (Από τη συλλογή "Ο τραγουδιστής του χωριού και της στάνης", 1893).
Η εκδίκηση του αρνιού: Το αίμα των μυριάδων αρνιών που σφάζονταν στην Ιερουσαλήμ διοχετευόταν σε τεράστιους βόθρους. Ετσι, η φοβερή έκρηξη που σημειώθηκε επί Ιουλιανού του Παραβάτη και οδήγησε στη ματαίωση της ανοικοδόμησης του Ναού ερμηνεύθηκε ως ανάφλεξη των φωσφορικών αερίων που είχαν αναπτυχθεί στο υπέδαφος και με τις ανασκαφικές εργασίες ήρθαν σε επαφή με τον αέρα.
Μαζικές θυσίες αμνών συνόδευαν συχνά τα εξαιρετικά γεγονότα, όπως αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη: Ο Δαβίδ, για παράδειγμα, προσέφερε θυσία χιλίων αμνών κατά την ενθρόνιση του γιου του Σολομώντα, ενώ ο ίδιος ο Σολομών θυσίασε στα εγκαίνια του Ναού περισσότερα από εκατόν είκοσι χιλιάδες πρόβατα.
Ονοματολόγιο αμνοεριφίων από τα "Διηγήματα της Στάνης" του Χρ. Χρηστοβασίλη: "Ηξερα ποιο πρόβατο λέγεται λάγιο, ποιο μπέλο, ποιο κάλεσιο, ποιο κότσινο, ποιο μπάλιο, και ποιο γίδι λέγεται νιάγκρο, ποιο φλώρο, ποιο κανούτο, ποιο μπούτσικο, ποιο μπάρτζο, ποιο καπνόμπαρτζο, ποιο μετσένιο, ποιο γκάλμπινο, ποιο λιάρο, ποιο μπάλιο, ποιο σιούτο, ποιο σκουλαρικάτο, ποιο γκιόσο και τα λοιπά".
Παμπάλαιη είναι η παρομοίωση του αφελούς ανθρώπου με το αρνί. Στις "Νεφέλες" του Αριστοφάνη, για παράδειγμα, ο Στρεψιάδης στρέφεται κάποια στιγμή προς το κοινό και το βρίζει: "Γιατί λοιπόν καθόσαστε, μαλάκες, νούμερα, αρνιά, τσουκάλια σωριασμένα;" (μετάφραση Κ. Βάρναλη, εκδ. Ζαχαρόπουλου, Αθήνα 1939, σ. 131).
Ρεπορτάζ της Gayle Young, ανταποκρίτριας του CNN στο Αμάν, ανέφερε στις 18 του περασμένου Σεπτεμβρίου ότι στην πόλη υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τα πρόβατα που δεν μπορούν πια να βόσκουν στα προάστιά της. Οι πλούσιοι κάτοικοι διώχνουν τα ζώα (και τους νομάδες βοσκούς), επειδή τους ρημάζουν τις ελιές και τα λουλούδια.
Σύμφωνα με τη σύνοψη των εβραϊκών νόμων από τον Steven Weintraub, "το κρέας που θα φαγωθεί πρέπει να έχει σφαγεί με ιδιαίτερο τρόπο (Δευτερονόμιο 12: 20). Πρέπει να έχει προηγηθεί προσευχή. Το ζώο πρέπει να σφαγεί με τρόπο που να μην του προκαλέσει μεγάλο πόνο. Ενα κοφτερό μαχαίρι χρησιμοποιείται για να κόψει
δια μιας τον οισοφάγο, την τραχεία, την καρωτίδα και τη σφαγίτιδα φλέβα".
Το ισλαμικό εορτολόγιο θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική τη γιορτή της θυσίας. Στα αραβικά ονομάζεται Εϊντ Αλ-Αντά. Μετά την πρωινή προσευχή θυσιάζεται ένα αρνί σε ανάμνηση της ιστορίας του Αβραάμ, του βιβλικού πατριάρχη που ήταν έτοιμος να θυσιάσει το γιο του στο Θεό. Τον Αβραάμ τιμούν και οι τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Πλάτωνος Δρακούλη, "Υγιεινή και ηθική" (Αθήναι 1926). Το βασικό έργο, γραμμένο ήδη από το 1894, του ιδιόρρυθμου σοσιαλιστή κατά της κρεοφαγίας.
Αρχιμανδρίτου Προκοπίου Παπαθεοδώρου, "Ο συμβολισμός του πασχαλινού αμνού - Η εν Χριστώ λύτρωσις" (Αθήναι 1937). Λεπτομερής μελέτη και ανάλυση των συμβολισμών που συνοδεύουν την ορθόδοξη τελετουργία της σφαγής του αρνιού.
Dr. M. Ventura, "Manuel d' instruction religieuse israelite" (L' Institution Maimonide, Alexandrie 1940). Τα πάντα για την
ιουδαϊκή θρησκεία, τις τελετές και τις απαγορεύσεις της, λεξικογραφημένα από τον τότε Αρχιρραβίνο της Αλεξάνδριας. Ειδικές αναφορές στην ιερότητα του αρνιού.
Θρασ. Βλησίδη, "Νέα Ζωολογική Εγκυκλοπαίδεια" (Αθήναι 1958). Η καταγωγή, οι διαδρομές και τα είδη των προβάτων στην Ελλάδα και σ' ολόκληρο τον κόσμο.
"Φύση και Οικολογία" ("τριμηναία έκδοση βιωματικής και βιοκεντρικής οικολογίας", σε ανακυκλωμένο χαρτί). Συχνές αναφορές στο ζήτημα της κρεοφαγίας και στα βασανιστήρια που υφίστανται τα πρόβατα,
ιδιαίτερα όταν εντάσσονται στις σύγχρονες μορφές κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης.
ΔΕΙΤΕ
Μαρία Πενταγιώτισσα του Αχιλλέα Μαδρά (1929). Σφαγμένα και ροδοψημένα αρνιά στα λημέρια του Νταβέλη προκαλούν τους κομπάρσους και το συνεργείο. Με πολύ κόπο ολοκληρώνονται τα σχετικά γυρίσματα. Το σενάριο βασίζεται στο γνωστό τραγούδι "στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά και στο Χρυσό κριάρια και στης Μαρίας την ποδιά σφάζονται παλληκάρια".
Αστέρω του Δημήτρη Γαζιάδη (1929). Ποιμενικό δράμα στα χνάρια της Γκόλφως. Ερωτας και ανταγωνισμοί ανάμεσα σε απλούς βοσκούς και μεγαλοτσελιγκάδες με φόντο τις ειδυλλιακές στάνες με τα αρνάκια του Χελμού.
Φουστανέλα και παϊδάκια στην υπηρεσία του ελληνικού παραδοσιακού πολιτισμού.
Τα πάντα γύρω από το σεξ (Everything you alwayws wanted to know about sex) του Γούντι Αλεν (1972). Ξεχωρίζει η ιστορία της ερωτικής συνάντησης του Τίτου Βανδή με την αγαπημένη του προβατίνα σε
μια σουίτα ακριβού νεουορκέζικου ξενοδοχείου.
Κρέας (Meat) του Φρέντερικ Γουάισμαν (1976). Σουρεαλιστικό, αιματηρό θέαμα με κέντρο τα γιγαντιαία σφαγεία του Σικάγο.
(Ελευθεροτυπία, 14/4/1996)
www.iospress.gr ΠΙΣΩ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ |